Hurûf-u Mukattaa - 29 "ilâhî eksen"

-



İki büyük kelime ailesini (1) AF–MAĞFİRET–BERÂE / (2) AZAP–CEZA–İKĀB–BELÂ aynı harf–resim kök analizi + Kur’an semantiği yöntemiyle ayrıntılı ve uzun biçimde çözümleyelim.

Bu iki aile Kur’an’da “ilâhî merhamet ekseni” ile **“ilâhî adalet ekseni”nin karşılıklı kutuplarını oluşturur.

🟩 I. AF – MAĞFİRET – BERÂE AİLESİ

Bu aile neyi temsil eder?

→ Günahın silinmesi, üzerinin örtülmesi, borcun düşmesi, suçla bağın kopması.

Kavramsal eksen:

  1. Af → Silme, yok etme

  2. Mağfiret → Örtme, koruma

  3. Berâe → Uzaklaştırma, ilişkiyi kesme

🟢 1) AF (ع ف و)

Kök Harfleri: ع – ف – و

Harf–Resim

  • Ayn (ع): Derin boşluk / iç çukur → iç kaynağın açılması, kök hareket.

  • Fâ (ف): Açılma / yarılma / genişleme → bir şeyi dağıtmak.

  • Wâw (و): Bağ, uzantı, devam.

Kök Resmi:

Derindeki şeyi (ع) açıp dağıtmak (ف) ve bağını gevşetmek (و).

→ Af = günahın bağlarını çözmek, izini silmek.

Kur’an Semantiği

  • Bir şeyi “yok hükmüne getirmek”.

  • Affın ardından kin bırakılmaz.

  • “Allah affeder ve sevendir.” (64:14)

🟢 2) MAĞFİRET (غ ف ر)

Kök Harfleri: غ – ف – ر

Harf–Resim

  • Ghayn (غ): Örtülü, karanlık sınır → gizlemek / kapamak.

  • Fâ (ف): Açılma, yarılma.

  • Râ (ر): Akış.

Kök Resmi:

Karanlık alanı (غ) örtmek ve onu akıştan korumak (ف–ر).

→ Mağfiret = günahın üzerini örterek korunmuş alana almak.

Bu nedenle Kur’an’da mağfiret = hem örtme hem korumadır:

  • Hem günahı örter

  • Hem kişiyi o günahın sonuçlarından korur

Kur’an Ayetleri

  • “Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.”

  • “Mağfiret ve büyük ecir…” (33:35)

🟢 3) BERÂE (ب ر أ)

Kök Harfleri: ب – ر – أ

Harf–Resim

  • Bâ (ب): Kap, ev, ayrım.

  • Râ (ر): Akış, yön.

  • Hemze (ء): Keskin başlangıç, kopma noktası.

Kök Resmi:

Bir şeyi kapından çıkarmak (ب), bağını kesmek (ء) ve akışını yeni yönüne çevirmek (ر).

→ Berâe = tamamen ilişkiden koparmak, arı kılmak.

Kur’an’da

  • “Berâe” Tevbe 1: müşriklerle tüm bağın kesilmesi ilanı.

  • Suç / şirk / bağ müzakeresinin bitişi.

🟢 AİLE ÖZETİ (Merhamet Ekseni)

KelimeHarf–ResimAna İşlev
AfBağın çözülmesiGünahın silinmesi
MağfiretÖrtülü korumaGünahın örtülmesi
BerâeBağın kesilmesiSuçla ilişkinin tamamen bitmesi

Bu aile silme → örtme → koparma şeklinde bir merhamet merhalesidir.

🟥 II. AZAP – CEZA – İKĀB – BELÂ AİLESİ

Bu aile neyi temsil eder?

→ İlâhî adalet, karşılık, imtihan, düzeltme, ilâhî müdahale.

🔴 1) AZAP (ع ذ ب)

Kök Harfleri: ع – ذ – ب

Harf–Resim

  • Ayn (ع): Derinlik, çukur alan.

  • Dhâl (ذ): Sivri temas, acı veren dokunuş.

  • Bâ (ب): Kap, sınır.

Kök Resmi:

Derin bir noktaya (ع) acı verici temas (ذ) uygulanıp dar bir alana (ب) hapsedilme.

→ Azap = bilinci uyaran sıkıştırıcı acı / uyarı.

Kur’an’da azap çoğu zaman uyandırıcı, düzeltici bir anlam taşır; kör bir intikam değildir.

🔴 2) CEZA (ج ز ي)

Kök Harfleri: ج – ز – ي

Harf–Resim

  • Cîm (ج): Toplama, bir araya getirme.

  • Zay (ز): Büyüme, gelişme, görünme.

  • Yâ (ي): Uzantı, yön.

Kök Resmi:

Yapılanın toplandığı (ج), görünür kılındığı (ز) ve karşılık olarak geri döndüğü (ي).

→ Ceza = eylemin görünür karşılığı, sonuç yasası.

Kur’an’da ceza iyi veya kötü olabilir:

  • “Kim bir iyilikle gelirse ona daha iyisiyle ceza (karşılık) vardır.” (27:89)

🔴 3) İKĀB (ع ق ب)

Kök Harfleri: ع – ق – ب

Harf–Resim

  • Ayn (ع): Çukur–kaynak.

  • Qâf (ق): Tepe / derin güç / belirlenmiş sınır.

  • Bâ (ب): Kap, sonuç alanı.

Kök Resmi:

Kaynakta başlayan (ع) güçlü bir belirleniş (ق) ve kapalı bir sonuca (ب) ulaşma.

→ İkâb = yaptırım, arkasından gelen kesin sonuç.

Kur’an’da azaptan daha belirgin ve hukukî bir boyut taşır.

🔴 4) BELÂ (ب ل و)

Kök Harfleri: ب – ل – و

Harf–Resim

  • Bâ (ب): Kap – temas alanı.

  • Lâm (ل): Yön, bağ, yönelme.

  • Wâw (و): Bağlantı, süreklilik.

Kök Resmi:

Kişiyi bir ortamın içine koymak (ب), onu yönlendirmek (ل) ve süreç boyunca bağlamak (و).

→ Belâ = deneme, imtihan; kişinin yönünü açığa çıkaran süreç.

Kur’an’da belâ olumlu veya olumsuz olabilir:

  • Zenginlik → belâ

  • Fakirlik → belâ

  • Fırsat → belâ

  • Musibet → belâ

🟥 AİLE ÖZETİ (Adalet Ekseni)

KelimeHarf–ResimAna İşlev
AzapAcı veren uyarıUyandırma / düzeltme
CezaEylemin geri dönüşüKarşılık / sonuç
İkâbGüçlü belirlenmiş yaptırımİlâhî adalet
BelâSüreç içinde imtihanAçığa çıkarma

🟦 MERHAMET – ADALET DENGESİ (BÜTÜN HARİTA)

Merhamet EkseniAdalet Ekseni
Af – SilmeAzap – Uyarı
Mağfiret – ÖrtüCeza – Karşılık
Berâe – Koparmaİkâb – Yaptırım
—Belâ – İmtihan

Kur’an’da tüm bu kavramlar tek bir ilâhî sistem içinde işler:
→ Af ve mağfiret, ilâhî adaletin zıddı değil, onun tamamlayıcı yüzüdür.
→ Azap ve ceza, merhametin yokluğu değil, hidayete çağıran uyarı yüzüdür.


UYARI / HATIRLATMA


Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

Yorumlar

Yorum Gönder

Öne çıkan Makaleler

Kurana göre Sevgi ile Aşk ❤

-
Resim
❤ Kurana göre Sevgi ile Aşk Sevgi ile aşk arasındaki en belirgin ve temel fark; aşkın, daima sahip olmak ve sahip olunmak, sevginin ise anlamak ve paylaşmak üzerine kurulmuş ve kurgulanmış olmasıdır. Bu nedenle aşk tutkuyu , dolayısıyla tutsaklığı , sevgi ise merhameti , paylaşmayı, sorumluluğu, dolayısıyla ahlak ve var olmayı temsil eder. Ahlak ve var olma bir araya geldiğinde özgürlük tezahür eder.   Bunun için sevgi, bir duygu olmanın ötesinde bir   özgürleşme /özgürleştirme halidir. Ahlak ve özgürlük birbirinin varlık sebebidir. Biri olmadan diğeri olmaz. Olsa da varlığını devam ettiremez. Aşkta almak , sevgide vermek esastır. Aşk, görünüşü ve gücü; sevgi, emek ve sorumluluğu önemser. Şöyle de denebilir; aşk, aşıktan sorgusuz süalsiz bir bağlanmayı , sevgi ise sevenden, sevdiğine kol kanat germesini ister veya bekler. Birincisi benmerkezci ( çıkar/sahiplenme esastır ), ikincisi ise bizmerkezcidir ( ilke ve birliktelik/hayat esastır ). Dolayısıyla ilki hayat...
Read more »

YASAK MEYVE ? 🍎

-
Resim
ÂDEM KISSASI ve KAVRAMSAL ÇÖZÜMLEME A‘râf 7/19–27: “Ey Âdem! Sen ve eşin cennete yerleşin, dilediğiniz yerden yiyin; ancak şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz.” Şeytan, onların örtülmüş çirkinliklerini ortaya çıkarmak için vesvese verdi ve dedi ki: “Rabbinizin bu ağacı size yasaklaması, sizin iki melek (veya melik) olmamanız ya da ebedî kalıcılardan kılınmamanız içindir. Gerçekten ben sizin iyiliğinizi isteyenlerdenim” diye yemin etti. Böylece onları aldatarak saptırdı. Ağaçtan tattıklarında, çirkinlikleri kendilerine açığa çıktı ve üzerlerini cennet yapraklarıyla örtmeye başladılar. Rableri onlara şöyle seslendi: “Ben sizi bu ağaçtan men etmemiş miydim? Ve şeytanın sizin apaçık düşmanınız olduğunu söylememiş miydim?” Dediler ki: “Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize merhamet etmezsen, elbette hüsrana uğrayanlardan oluruz.” Allah dedi ki: “Birbirinize düşman olarak inin. Yeryüzünde bir süreliğine sizin için bir yerleşim ve geçimlik olac...
Read more »

Habibullah demek ŞİRKTİR 📣

-
📣 Habibullah demek ŞİRKTİR Allah SEVGİLİ Edinir mi?         Sevgili, en sevgili, çok sevgili, double sevgili… Türkçeye zimmetlenmiş karşılığı “habib”. Allah’a zimmetlendirilen karşılığı ise “habibullah”. Yani “Allah’ın sevgilisi”.     Habib kelimesi lugatta, kökeninde sevgi barındıran başka manalara da geliyor. Fakat halk arasında bildik “ sevgili ” manasını taşıyor.   Habibullah diye nitelenen insan,  Allah’ın “ Allah’ın resulü ve Nebilerin sonuncusu ” (33/40) olarak nitelediği Muhammed Peygamber’den (selam olsun) başkası değildir.   Peki bu sözün kaynağı ne olaki?  Allah’a mı ait, yoksa birileri tarafından O’na isnad mı ediliyor?    Her uydurulan yalan gibi bu da Allah'a  isnad edilen bir söz elbette.  Kur’an’ın hiçbir ayetinde “habibullah” ifadesi geçmemektedir.   Peki nasıl oluyor da bu sözcük geçmişten günümüze dek kendilerine “İslam toplumu” denen toplumlar tarafından Allah adın...
Read more »