📿 YARATILMIŞLARIN TESBİHİ
Kısaca Anlamı;
Tesbih kelimesi, Arapça'da se-be-ha fiilinden türemiştir. Bu fiil; yüzmek, uzaklaşmak, hızlı hareket etmek gibi anlamlara gelir. Kur’an’da yıldızların yörüngedeki hareketleri için de bu kelime kullanılır:
> “Hepsi bir yörüngede akıp gitmektedir.” (Enbiya 21:33; Yasin 36:40)
Bu anlamlar, Allah’ı tesbih etmenin sürekli ve sapmadan yapılan bir eylem olduğunu gösterir.
---
🌍 Kur’an’da Tesbih Eden Varlıklar
Kur’an’da, göklerde ve yerde bulunan her şeyin Allah’ı tesbih ettiği belirtilir. Örneğin:
> “Göklerde ve yerde olan her şey Allah’ı tesbih etmektedir.” (Hadid 57:1; Haşr 59:1; Saf 61:1)
Bu ayetlerde, Arapça’da geçmiş zaman kipi kullanılmıştır. Ancak bu, sadece geçmişte değil, sürekli devam eden bir tesbihi ifade eder.
---
🌠 Varlıkların Tesbihi ve İtaati
Fussilet Suresi'nde, Allah’ın göğe ve yere “İsteyerek veya istemeyerek gelin” dediği, onların da “İsteyerek geldik” cevabını verdiği anlatılır (Fussilet 41:11). Bu, evrenin Allah’a olan itaatini ve tesbihini gösterir.
Ayrıca, bazı ayetlerde cansız varlıklar konuşturularak onların özellikleri vurgulanır. Örneğin, cehenneme “Doldun mu?” sorusuna, cehennemin “Daha var mı?” cevabı vermesi (Kaf 50:30). Bu, edebi bir anlatım olan kişileştirme (intak sanatı) ile yapılır.
---
🕊️ Tesbih Eden Diğer Varlıklar
Kur’an’da, göklerde ve yerde olanların yanı sıra, kuşlar ve meleklerin de Allah’ı tesbih ettiği belirtilir:
> “Görmez misin; göklerde ve yerde bulunan her şey ve dizi dizi kuşlar Allah’ı tesbih ederler.” (Nur 24:41)
> “Gök gürültüsü Allah’ı tesbih eder. Melekler de O’nun korkusundan (tesbih ederler).” (Ra’d 13:13)
---
🔍 Sonuç
Kur’an’a göre, evrendeki her varlık, yaratılış amacı doğrultusunda Allah’ı tesbih eder. Bu tesbih, sadece sözle değil, varlıkların hâl diliyle, yani yaratılışlarına uygun davranışlarıyla da gerçekleşir.
