KURANDAN DERSLER ÇIKARMAK 🌐

​Bakış Açısı Hakikati Belirler: Tevhid mi, Şirk mi? ​İnsan hiçbir zaman "boşluktan" bakmaz. Her bakış bir duruştur, her duruş bir ön kabuldür. Modern insanın en büyük illüzyonu olan tarafsızlık iddiası , aslında kişinin kendi baktığı merkezi gizleme çabasıdır. Kur’an bu gerçeği kozmik bir yasayla ilan eder: ​ "Eğer yerde ve gökte Allah’tan başka ilahlar olsaydı, ikisi de bozulup giderdi." (Enbiyâ, 22) ​Bu ayet sadece yıldızların düzeninden bahsetmez; zihinsel düzenin yasasını koyar: Otorite parçalanırsa, hakikat bozulur. ​1. Bakış Açısı Bir Tercih Değil, Bir İnançtır ​Kur’an’a göre insanın baktığı merkez ya Vahiy dir ya da Heva dır. Arası yoktur. ​Kimi zihnini gelenekle (atalar dini) sınırlar. ​Kimi hakikati rivayetlerin, şahısların veya mezheplerin gölgesinde arar. ​Kimi de sadece Allah’ın kelamını esas alır. ​Bakış merkezini Allah’tan (Vahiyden) kaydıran her şey, farkında olunmasa da bir ilah konumuna yükseltilmiştir. Bu yüzden Kur’an sorar: ...

  ​Kur’an’da “Her Şey” (Li Kulli Şey) Kavramının Sınırları ve Bağlamsal Anlamı ​Giriş ​Kur’an’da geçen “كُلّ / kull” (her) ve “شَيْء / şey” kelimeleri, genellikle mutlak bir sınırsızlık içinde okunmaktadır. Ancak bu yaklaşım, ayetlerin indiği konuyu ve Kur’an’ın kendi kurduğu "hidayet dili"ni gölgelemektedir.  Kur’an, "her şey" ifadesini bir ansiklopedi gibi her tür bilgiyi kapsamak için değil, ele alınan konunun ihtiyaç duyduğu tüm unsurları belirtmek için kullanır. ​1. Semantik Çerçeve: Bağlama Tâbi Bütünlük ​Kur’an dilinde bir ifadenin anlamı, geçtiği ayetin öncesi, sonrası ve muhatap aldığı mesele ile sınırlıdır. ​ Li (لِـ): Tahsis ve amaç bildirir (şunun için, şuna dair). ​ Kull (كُلّ): İçinde bulunulan kümenin tamamını ifade eder. ​ Şey (شَيْء): Var olan, konu edilen veya ortaya çıkan "olgu"dur. ​ Sonuç: "Li kulli şey", mutlak bir "her şey" değil; "ilgili meseledeki tüm gereklilikler" demektir. ​2. ...

  ​🌟 Kur'an'a Göre Musibetlerin Kökeni ve "Nazar Şirki" Anlayışının Tevhidi Reddi ​1. Giriş: Musibet Kavramı ve İlahi Yasalar ​Kur’an terminolojisinde musîbet , insan yaşamını derinden etkileyen ve sarsan her türlü olayı (imtihan, uyarı, sonuç, rahmet) kapsar. Ancak Kur’an’a göre musibet; asla kontrolsüz, rastgele veya büyüsel bir güçle gelen bir problem değildir. ​Kur’an, musibetleri, insan ile Rab arasındaki ilişkiyi ve evrensel sebep–sonuç düzenini yöneten ilahi yasalar (Sünnetullah) bağlamında açıklar. Bu yasayı göz ardı edip musibetin sebebini dışsal, gizemli güçlere atfetmek, Kur'an'ın öngördüğü sorumluluk ve tevhid anlayışını zedeleyen ciddi bir sapmadır. ​2. Kur’an’a Göre Musibetlerin Hakiki ve Tevhidi Sebepleri ​Musibet, bir ilahi ceza mekanizması değil, evrenin ve insan doğasının sebep–sonuç yasasının kendisini göstermesidir. ​2.1. İnsanın Kendi Eylemlerinin Doğal Sonucu (Sorumluluk İlkesi) ​“Başınıza gelen herhangi bir musibet, elleriniz...

​🌙  Kenarda Duran İnanç ve Koşullu Bağlılık ​Hac Sûresi'nin 11. ve 12. ayetleri, insanın koşullu inanç ile kurduğu ilişkinin derin bir psikolojik portresini sunar.  Ayetler, Allah’a "kenarda durarak" (على حرف) ibadet eden, menfaati esas alan, zorlukla karşılaşınca yüz çeviren ve sonunda kendisine fayda ya da zarar veremeyecek nesnelere yönelen bir insan tipini tasvir eder.  Bu çalışma, Kur'an'ın kavramsal bütünlüğü ve modern psikoloji disiplininin sunduğu kavramlar (kaçınmacı bağlanma, haz odaklı motivasyon, dayanıklılık yanılgısı) ışığında bu davranış örüntüsünü analiz etmeyi ve Kur'an'ın psikolojik dayanıklılık konusundaki evrensel uyarısını ortaya koymayı amaçlamaktadır. ​1. İnanç-Psikoloji İlişkisi ​Kur’an-ı Kerim, insan davranışının ardındaki ritüelistik eylemlerden çok, bu eylemlere kaynaklık eden psikolojik motivasyonları merkeze alır.  Hac Sûresi 11–12. ayetler bu bağlamda, inancı; yalnızca bir söylem ya da ritüel seti üzerinden değil; kişi...

  ​🧭 Islah Maskesi Altında Fesat: Bakara 2/11 Üzerine Bir Tahlil ​ “Onlara: ‘Yeryüzünde bozgunculuk yapmayın!’ denildiğinde, ‘Biz ancak ıslah edicileriz’ derler.”  (Bakara, 2/11)   ​I. Giriş: Bozgunculuğun Islah Sanrısı ​Kur’an’ın bu kısa ama derin ayeti, insanın en karmaşık çelişkisini özetler: Kendini düzeltici (ıslah edici) sanarken aslında bozgunculuk (fesat) yapma hâli. Bu, yalnızca bireysel bir ahlaki zaaf değil; toplumsal, ekonomik ve politik bir körlüktür. Zira insan, yaptığı yanlışın farkında olduğunda pişman olabilir; fakat yanlışını "doğru" sanıyorsa, orada hakikatin sesi susturulmuştur. ​II. Fesat: Düzenin Özünden Uzaklaşmak ve Mizanı Bozmak ​Arapça “fesad” kökü, bir şeyin fıtratından sapması, bozulması anlamına gelir. Kur’an’da fesat; adaletin, merhametin ve ölçünün (mîzan) bozulduğu yerde başlar. ​Dolayısıyla "bozgunculuk" yalnızca savaş, yıkım ya da kan dökmek değildir; adaleti çarpıtmak, hakkı manipüle etmek, ölçüyü kaybetmek de fesat t...

  Karanlığı Delip Geçen Yıldızlar: Vahyin Işığında Yön Bulmak ​Giriş: Varoluşun Karanlığında Kalan İnsanlık ​İnsan, varoluşun karanlığında, kaybolmuş bir gemi misali sürekli bir yön arayışı içindedir. Kimi pusulasını kadim geleneklerde, kimi kültürel miraslarda, kimi ise nefsinin hevasında arar. Oysa Kur’an, insanın bu yönsüzlüğüne gökten inen bir nur, bir ışık gönderir: ​“O, karanın ve denizin karanlıklarında yıldızlarla yol bulasınız diye onları sizin için var edendir.” (En‘âm 6:97) ​Bu ayetteki “yıldızlar” ( nuǧûm ), yalnızca gökteki fiziksel parıltılar değildir; onlar, zulümâtın (karanlıkların) içinden doğru yolu gösteren, ilahi kaynaklı işaretlerdir. ​1. Necm: Kozmik Yıldızdan Vahiy Ayetine ​Kur’an’da “necm” (tekil yıldız) kelimesi iki temel düzlemde anlam kazanır: ​ Kozmik Düzlem: Gökte parlayan, maddi yıldızlar. ​ Vahiy Düzlemi: Parça parça ( nücûm nücûm ) indirilen Kur’an ayetleri. ​Bu ikinci, manevi anlam, Necm Suresi’nin çarpıcı girişinde açıkça ima ed...

Kur’an’da Rüya Gerçeği ve Müşriklerin “Rüya” İftirası 1. Giriş Kur’an’da “rüya” (Arapça: ru’yâ) kavramı, vahiy ile doğrudan bağlantılıdır. Nebimiz İbrahim’in oğlu İsmail’i kurban etmesiyle ilgili gördüğü rüya (Sâffât 102), Nebimiz Yusuf’un çocukken gördüğü ve yıllar sonra gerçekleşen rüya (Yusuf 4, 100), Hz. Peygamber’in Mekke fethi öncesi gördüğü rüya (Fetih 27) bunun örneklerindendir. Bu rüyaların tamamı, ilahi yönlendirme ve hakikatin sembolik dilidir. Ancak müşrikler, Enbiyâ Sûresi 5. ayette vahyi küçümsemek için “rüya” kavramını çarpıtmışlardır: “ Hayır! (Kur’an) karmakarışık rüyalardır; hayır, onu kendisi uydurmuştur; hayır, o bir şairdir. Öyle değilse, bize öncekilere gönderilenin benzeri bir mucize getirsin!” (Enbiyâ 5) Burada kullanılan kelime “aḥlām” (أَحْلَام) olup, ru’yâdan farklıdır. Ahlâm; dağınık, karışık, bilinçaltının ürünü hayaller demektir. Yani müşrikler, vahyi küçültmek için: “ Bu sözler, karmakarışık hayallerden ibarettir ” diyorlardı. 2. Kur’an’da Rüya ve Hakika...

  En’am Suresi 74 ve Azer Meselesi En’am Suresi’nin 74. ayeti üzerinden Nebimiz İbrahim’in babasına yaptığı uyarıyı ve özellikle “Azer” meselesini inceleyeceğiz. Bu ayet, hem bireysel iman sorumluluğunu hem de toplumsal sapkınlığa karşı duruşu anlamamıza yardımcı olan önemli bir örnektir. Ayetin Anlamı ve Dilsel Özellikleri Ayetin kelime kelime incelenmesi, hem Arapça dil yapısını hem de ayetin verdiği mesajı derinlemesine anlamamızı sağlar. Öncelikle ayet “Ve iz” ifadesiyle başlar. Bu, “Hani, bir zaman” demektir ve geçmişte yaşanmış bir olayı hatırlatır. “Qâla” yani “dedi” ifadesi, İbrahim’in babasına doğrudan hitap ettiğini gösterir. Nebimiz İbrahim’in adı, İbranice Avraham kökünden gelir ve “çokluğun babası” anlamındadır. “Li-ebîhi” ifadesi “babasına” demektir ve burada aile bağlarına vurgu vardır. Azer kelimesi ise tartışmalı bir isimdir. Klasik tefsirlerde İbrahim’in babası olarak geçer. Ama bazı yorumcular, Azer’in bir sıfat veya unvan olabileceğini söyler...

  “Allah’ın Öğrettiği Gibi”: Salât, Av Hayvanları ve İnsanın Ortak Tarihi Kur’an’da “Allah’ın öğrettiği gibi” ifadesi farklı bağlamlarda karşımıza çıkar. Bu bağlamların bazısı doğrudan ibadetle, bazısı ise gündelik hayatın düzeniyle ilgilidir. İlk bakışta birbirinden uzak gibi duran bu kullanımların derinlemesine incelenmesi, aslında hepsinin aynı noktada birleştiğini gösterir: İnsanlık tarihi, Allah’ın öğrettiği bir mirastır. 1. Salâtın Allah’ın Öğrettiği Gibi Yerine Getirilmesi Kur’an, salâtı (namaz, kulluk düzeni) insanların uydurduğu bir ritüel olarak değil, Allah’ın öğrettiği bir ibadet biçimi olarak tanıtır. Bakara 239: “Ayakta, binek üzerinde... ne şekilde olursa olsun salâtı yerine getirin. Güvenliğe kavuştuğunuzda Allah’ın size öğrettiği gibi O’nu anın.” Bu ayet gösteriyor ki: Salât, insanın kendi hayaliyle oluşturduğu bir ritüel değildir. Hem biçimi hem de bilinci Allah tarafından öğretilmiştir. Öğretim, vahiy aracılığıyla gerçekleşir; insan salâtı kendi a...

🔥 ZORAKİ İMAN: Ölümün Eşiğinde Gelen İnanışın Trajedisi 🌱 Giriş: İman mı, Panik mi? Kur’an, insana öyle bir özgürlük alanı tanır ki, bu alanın sınırları bizzat Allah tarafından dahi ihlal edilmez. İnsan ister iman eder, ister inkâr. Fakat bu özgürlüğün de bir süresi vardır. O süre dolduğunda, insanın elinde artık “seçme” imkânı kalmaz. İşte o noktada,  zoraki iman  (iman-ı ye’s / iman-ı be’s) sahneye çıkar: Kişi, ölümün soğuk nefesini ensesinde hissettiğinde, dirilişin dehşetli sahnelerine gözleriyle şahit olduğunda veya Allah’ın azabını kesin bir gerçeklik olarak gördüğünde, dilinden dökülen “inandım” sözü gerçekten iman mıdır? 💔 1. Hayatta Felâket Anındaki İman: Panikle Gelen Teslimiyet Kur’an, geçmiş toplumların kıssaları üzerinden şunu tekrarlar: İnkârcılar, peygamberlerin getirdiği mesajı ve mucizeleri görmelerine rağmen inadında direnirler. Ne zaman ki azap bulutları üzerlerine çöker, deprem, sel veya tufan gibi felaketler yakalarını bırakmaz, o anda ağızlardan hep ay...

Masallar Değil Mücadele: Kur’an’da Mûsâ Örneği Üzerinden Kurtuluşun Gerçek Yolu Giriş: Mûsâ'yı Sihirle Anlayanlar Toplumlar, tarih boyunca zor zamanlarda kurtarıcı figürler beklemiş, bu figürlere de çoğu zaman doğaüstü güçler atfetmiştir. Ne var ki, Kur’an’da sunulan peygamber örneği bu halk tahayyülünü ciddi biçimde sarsar. Mûsâ kıssası da bu bağlamda en çarpıcı örneklerden biridir. Mûsâ, ne sihirli bir değnekle Firavun’un sarayına girip toplumu bir anda özgürleştirmiştir ne de halkına sadece mucizeler yoluyla bir kurtuluş sunmuştur. Aksine, Kur’an’ın bize sunduğu Mûsâ, uzun bir eğitim sürecinden geçen, bilinç inşası yapan, gece evleri mescit haline getirip örgütlenen, sabırla ve akılla yol alan bir önderdir. Medyen’de Eğitim: Zihinsel ve Ahlakî İnşa Süreci Kur’an, Mûsâ’nın Medyen’e gidişini bir sürgün değil, bir inşa dönemi olarak aktarır. (bkz. Kasas 28:14–28). Burada, Mûsâ sadece fiziksel olarak uzaklaşmamış, aynı zamanda içsel bir dönüşüm geçirmiştir. Kendini tanımış, adalet d...

📬 Nebiler Dinin Erbabı mıdır ? Din, Toplumsal Adaletin Temelidir Din, insanların toplumsal ilişkilerini düzenlemek için vardır. Tek başına, izole bir hayat süren bir bireyin dini kurallara ihtiyacı yoktur; çünkü böyle bir durumda sosyal adalet sorunu doğmaz. Ancak insanlar bir arada yaşamaya başladıklarında; ticaret, paylaşım, hak ve sorumluluk gibi konular kaçınılmaz hale gelir. Bu noktada, ilişkileri düzenleyecek kurallara ihtiyaç duyulur. İşte dinî kurallar da bu ihtiyacı karşılamak üzere ortaya çıkar. Toplum oluşturmak isteyen insanlar, birbirleriyle sağlıklı ilişkiler kurmak zorundadır. Devlet yapılanmasının temeli de burada yatar: Birbirine muhtaç bireylerin birlikte yaşayabilmesini sağlayacak adil kurallar. İnsanlar, kendi aralarında adaletli düzenler kuramadıklarında, Yaratıcı devreye girer. Bu durumda, insanlar için en doğru hükümler vahiy yoluyla bildirilir. Bu vahiyler, genellikle adaletin kaybolduğu ve zulmün yaygınlaştığı dönemlerde peygamberler aracılığıyla insanlara ula...