Bir Mü’min İçin Kötü Nedir?

Bir Mü’min İçin Kötü Nedir?

Kur’an’da “Kötü” Kavramının Ölçüsü: Allah’ın Rızası

“Kötü; Allah’ın razı olmadığıdır.”

Bu cümle ilk bakışta sade görünse de, Kur’an’ın ahlâk anlayışını tek bir ilkeye indirgeyen son derece güçlü bir özettir. Felsefî ahlâk teorilerinin yüzyıllar boyunca tartıştığı iyi–kötü problemi, Kur’an’da karmaşık tanımlar yerine ilkesel bir ölçüyle belirlenmiştir: Allah’ın rızası.

---

1. Kötü Keyfî Değil, Ölçülüdür

Kur’an’da “kötü”, insanın hoşuna gitmeyen ya da toplumun ayıpladığı şeylerle sınırlı değildir. Aynı şekilde “iyi” de yalnızca fayda üreten veya haz veren davranışlardan ibaret değildir. Kur’an, bu ayrımı insan merkezli ahlâk sistemlerinden net biçimde ayırır.

“Allah bir kavme verdiği nimeti, onlar kendilerinde olanı değiştirmedikçe değiştirmez.”

(Ra‘d 13/11)

Bu ayet, kötülüğün dışsal bir kader değil; Allah’ın koyduğu ilkelere aykırı bir yöneliş olduğunu gösterir. Demek ki kötü, insanın Allah’la kurduğu bağın zedelenmesiyle başlar.

---

2. Allah’ın Razı Olmadığı Nedir?

Kur’an’da Allah’ın razı olmadığı şeyler açık ve tekrar eden ilkelerle tanımlanır:

• Zulüm

• Yalan

• Haksızlık

• Şirk

• Bozgunculuk (fesad)

• Kibre dayalı otorite kurma

• Aklı ve vicdanı devre dışı bırakma

“Allah zulmü sevmez.” (Âl-i İmrân 3/57)

“Allah bozguncuları sevmez.” (Mâide 5/64)

“Allah kibirlenenleri sevmez.” (Nahl 16/23)

Buradaki kritik nokta şudur:

Kur’an, kötüyü bir fiil listesi olarak değil; bir zihniyet ve yöneliş biçimi olarak tanımlar.

---

3. İyi–Kötü Ayrımı İtaatle Değil, Rızayla İlgilidir

Geleneksel dindarlık anlayışında “iyi”, çoğu zaman şekilsel itaatle özdeşleştirilmiştir. Oysa Kur’an’da itaatin değeri, Allah’ın rızasına yönelmiş olup olmamasıyla ölçülür.

“Onların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır; O’na ulaşan yalnızca takvadır.”

(Hac 22/37)

Bu ayet, ibadet dâhil her eylemin Allah katındaki değerinin, niyet ve ilke uyumuna bağlı olduğunu ortaya koyar. Şeklen “iyi” görünen bir davranış, Allah’ın razı olmadığı bir amaçla yapıldığında kötülüğe dönüşebilir.

---

4. En Büyük Kötülük: Allah’ın Rızasını Ölçü Olmaktan Çıkarmak

Kur’an’a göre en derin kötülük, yalnızca Allah’ı inkâr etmek değildir. Ondan daha sinsi olan şudur:

Allah’ın rızasını ahlâkın merkezinden çıkarmak.

“Hevasını ilâh edineni gördün mü?”

(Câsiye 45/23)

Hevayı ilâh edinmek; iyi ve kötünün ölçüsünü Allah’tan alıp bireye, geleneğe, otoriteye veya çoğunluğa vermektir. İşte bu, Kur’an’ın “şirk” olarak nitelediği zihinsel sapmanın ahlâk alanındaki tezahürüdür.

---

5. Mü’min İçin Kötü: Sonuçla Değil, İlkeyle Ölçülür

Bir mü’min için bir şey:

• Fayda sağlıyor olabilir

• Çoğunluk tarafından onaylanıyor olabilir

• Dinî bir kılıfa büründürülmüş olabilir

Ama eğer Allah’ın razı olmadığı bir ilkeye dayanıyorsa, o şey kötüdür.

“Allah’ın indirdiğiyle hükmetmeyenler, işte onlar zalimlerdir.”

(Mâide 5/45)

Buradaki “indirdiği”, yalnızca hükümler değil; adalet, merhamet, doğruluk ve sorumluluk ilkeleridir.

---

6. Sonuç: Kötü, Ahlâkî Değil; Tevhidî Bir Sorundur

Bu nedenle “kötü”, Kur’an’da yalnızca etik bir mesele değildir.

Tevhid meselesidir.

• Allah’ın rızasını merkeze alan bir hayat iyiye yönelir.

• Allah’ın rızasını dışlayan her sistem —ister dinî ister seküler olsun— kötülük üretir.

“Kim Allah’ın rızasını isterse, Allah onu selâmet yollarına iletir.”

(Mâide 5/16)

---

Son Cümle

Bir mü’min için kötü olan şey,

can yakan değil; Allah’la bağı koparandır.

Çünkü Kur’an’da iyi–kötü terazisinin tek kefesi vardır:

Allah’ın rızası.

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻