Kur’an’dan Dersler Çıkarmak -1 💫

• 
  

Vahiyden Hayata Yolculuk

Kur’an, yalnızca geçmişte inmiş bir kitap değil; her çağın insanına seslenen, diriltici bir hitaptır. Onun amacı, hayatı sadece düzenlemek değil, insanı dönüştürmek ve yeryüzünde adaletin, merhametin ve bilincin taşıyıcısı kılmaktır. Kuran’dan ders çıkarmak; yüzeydeki lafzı okumak değil, o lafzın ardındaki anlam evrenine nüfuz ederek kendi iç dünyamızı, toplumsal gerçekliği ve evrensel ilkeleri yeniden görmek demektir.

1. Kur’an, Bir Hikmet Kitabıdır

Kur’an, yalnızca hukukî emirlerle sınırlı bir metin değildir. O, *“kitâbun hakîm”*dir; yani her ayeti yerli yerinde ve derin anlamlıdır (Yâsîn 36:2). Bu yüzden Kur’an’dan ders çıkarmak, onu kuru bir bilgi kaynağı değil, yaşam rehberi olarak okumayı gerektirir. Ayetler, hikâyelerle, kıssalarla, temsillerle ve evrensel ilkelerle insana kendi hâlini fark ettirir.

2. Kur’an’da Anlatılan Her Kıssa, İnsanlık Durumlarını Gösterir

Kur’an’daki kıssalar, sadece tarihten bir kesit sunmaz; insanın içsel mücadelesini, zaaflarını, yükselişini ve çöküşünü temsil eder. Âdem kıssası, insanın sınavla karşılaşmasını; Firavun kıssası, güç ve kibir sapmasını; Meryem ve İbrahim örnekleri ise teslimiyetin ve hakikate adanmışlığın simgesidir. Her bir kıssa, bugünümüzle yüzleşmemizi sağlar.

3. Kur’an, Zihin Açan Bir Derstir

Kur’an, insanı düşünmeye, akletmeye, sorgulamaya davet eder. Onun sıkça kullandığı hitap “teakkalûn, yetezekkerûn, yefkahûn” yani aklını kullananlar, hatırlayanlar, anlayanlar şeklindedir. Bu da Kur’an’dan ders çıkarmanın pasif bir kabullenme değil, aktif bir düşünsel çaba olduğunu gösterir. Kur’an, ezberlenmekten önce anlaşılmak; sesli okunmaktan önce içselleştirilmek ister.

4. Kur’an’ın Amacı Değişimdir

Kur’an’ın hedefi salt inanç bildirimleri değil, insanın davranışlarında ve toplumun yapısında köklü bir dönüşümdür. Tevhid, sadece Tanrı’nın birliğini onaylamak değil; hayatın her alanında tek otoriteyi ilahi rehberlikte tanımaktır. Şirkten sakınmak, yalnızca puta tapmamak değil; güç, gelenek, otorite, para gibi şeyleri mutlaklaştırmaktan vazgeçmektir.

5. Kur’an’dan Ders Almak, Sorumluluk Almaktır

Kur’an’ı anlayan, sadece bilgiyle donanmış olmaz; aynı zamanda sorumlulukla yükümlü hale gelir. Çünkü “Bu, kendilerine kitap verilenlerin yükümlülüğünü artırır.” (el-Müddessir 74:31). Okuyan her birey, artık gördüğünü gizleyemez, duyduğunu unutamaz, bildiğini inkâr edemez. Kur’an’dan ders alan, hayatına şahitlik yüklenmiş demektir.

---

Sonuç:

Kuran’dan ders çıkarmak, yüzeysel bir okuma değil; derinlemesine bir yüzleşme sürecidir. Bu dersler bazen kalbi yumuşatır, bazen sertçe sarsar ama daima hakikati gösterir. Çünkü Kur’an bir hitaptır: Yani çağırır, uyarır, hatırlatır. O halde onu okuyalım, anlayalım ve hayatımıza rehber kıralım. Zira en büyük kayıp, hakikatin elimize ulaştığı halde ondan nasiplenmemektir.

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻
• 
  

Kur’an’dan Dersler Çıkarmak -2 💫

🔹 1. Tevhid: Hayatın Merkezine Vahyi Koymak

Kur’an’da tevhid, sadece inançla ilgili bir ilke değil; yaşamın tüm boyutlarında tek kaynağa yönelmek, parçalanmış otoriteleri reddetmektir. Modern şirk biçimleriyle yüzleşme.

🔹 2. Şirk: Bölünmüş Bilinç, Çok Başlı Yaşam

 Kur’an’a göre şirk, yalnızca putperestlik değil; aklı, iradeyi ve toplumsal düzeni çok merkeze bağlama halidir. Bugünün seküler tapınakları ve şirk kültürleri.

🔹 3. Adalet: İlahi Dengenin Yeryüzündeki Temsili

Kur’an’da adalet (el-ʿadl) sadece hukuki bir kavram değil; varoluşun özü ve toplumsal barışın teminatıdır. Adaletin bireysel, sosyal ve epistemolojik boyutları.

🔹 4. Zikir: Bilinci Canlı Tutmanın Yolu

Kur’an’da zikir, tekrar edilen sözlerden çok, hakikati unutmamaktır. Zikir, bireyin varlıkla kurduğu anlamlı bağın adıdır. Vahiy-zihin-hayat ilişkisinde zikir.

🔹 5. Kıssa: Zamanlar Üstü İbret Dersleri

Kur’an kıssaları, geçmişin anlatımı değil, bugünün aynasıdır. Âdem, Musa, İbrahim, Firavun ve diğer figürler üzerinden içsel mücadele, toplum yapısı ve tarih bilinci.

🔹 6. Aklı Kullanmak: Kur’an’da Düşünce Sorumluluğu

“Hiç düşünmez misiniz?” (a-fe-lâ taʿqilûn). Kur’an’ın en çok tekrar ettiği öğüt, aklı kullanma çağrısıdır.

 Akletmenin önündeki engeller ve özgür düşüncenin inşası.

🔹 7. Nefs ve Arınma: Kur’an’ın Ruhsal Psikolojisi

 Nefs, insanın içsel cephesi. Onu terbiye etmek, vahyin en temel hedefidir. Kur’an’a göre kurtuluş, içsel denge ve arınma ile mümkündür (şems 9–10).

🔹 8. Sorumluluk ve Şahitlik: Kur’an’a Kulak Verenin Görevi

Kur’an’dan ders alanın, ona şahidlik etmesi gerekir. Şahid olmak, hakikate taraf olmak, bâtıla karşı durmak ve dili, kalbi ve eylemiyle adaletin sesi olmaktır.

"İŞİTTİK VE İTAAT ETTİK" YA RABBİ

---

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻
• 
  

Allah’ın Açıklamadıklarından Din Üretmek: Sınırı Aşmak”

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻

Kur’an’da Ders ve İbret: Düşünen Kalplere Mesaj

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻

Ehli sünnet UYDURMASI nedir ? 🔏

 🔏 Ehli sünnet UYDURMASI nedir ?

  Bildiğiniz gibi memleket, hatta dünya, ehli sünnetten geçilmiyor. Sayıları çok olunca da, yaptıkları hatalar bile İslam’a fatura ediliyor. Ehli sünnet, Kuran Müslümanlarının sürekli haklı çıkmasını hazmedemediği için yalanlama, iftira, hakaret gibi yöntemlere başvurmuş ve onları sapkınlıkla itham etmiştir. Hatta artık Cuma vaazlarında bile hocaların Kuran Müslümanlarından şikayetçi olduğunu görmekteyiz. Geçen gün Cuma vaazında hoca diyor ki: “Şimdi Kuran Müslüman’ı diye yeni bir şey çıktı. Arkadaşlar bunlara ödün vermeyelim, ehli sünnetiz biz…” Hocamıza göre Kuran Müslüman’ı kavramı yeni çıkmış. Şimdi bakalım bu kavram yeni mi çıkmış, yoksa Hz. Muhammed bile Kuran Müslüman’ı mıymış?

 Ahkaf Suresi-9. De ki: “Ben, resuller içinden bir türedi değilim! Bana ve size ne yapılacağını da bilmiyorum. Bana vahyedilenden başkasına da uymam! Ve ben, açıkça uyaran bir elçiden başkası da değilim. “

Enam Suresi-50. Onlara şunu söyle: “Ben size Allah`ın hazineleri yanımdadır demiyorum. Gaybı da bilmem ben! Size ben bir meleğim de demiyorum. Yalnız bana vahyedilene uyarım ben!” Sor onlara: “Körle gören bir olur mu? Hâlâ düşünmüyor musunuz?”

A’raf Suresi-203. Onlara bir ayet getirmediğinde, “onu da şurdan burdan derleseydin ya, ” diye konuşurlar. De ki: “Ben sadece Rabbimden bana vahyedilene uyuyorum. Bu, Rabbinizden gelen gönül gözleridir, doğruya kılavuzdur, iman eden bir toplum için rahmettir. “

Yukarıdaki ayetlere baktığımızda Hz. Muhammed’in de yalnızca ve yalnızca Kuran-ı Kerim’e uyduğunu, yani Kuran Müslüman’ı olduğunu görüyoruz. Peki o halde Peygamber’in yolundan asıl gidenler Kuran Müslümanları ise, neden horlanıyor, sürekli eleştiriliyor ve ehli sünnet tarafından neden sürekli hakarete uğruyoruz? Ehli sünnet tarafından Kuran Müslümanlarına sürekli ağır eleştiriler gelmektedir. Bunlardan en önemlisi Hz. Muhammed’e oldukça saygısız davrandığımız eleştirisidir. İşin doğrusu bu bir iftiradır. Çünkü Kuran Müslümanlarının sadece Peygambere değil, sokaktaki bir vatandaşa bile saygısız davranmak gibi bir hakkı ve misyonu yoktur. Ayrıca biz PEYGAMBERLERİ AYIRARAK bölücülük yapmayız, sadece Hz. Muhammed’i sevip, en üstün Peygamber olarak onu görüp, baş köşeye sadece onu oturtmayız. Peygamberlerimizin hiçbirini birbirinden ayırmamayı seçeriz (Bakara Suresi Son iki ayete bakınız ), hepsini çok severiz ve hepsinin baş köşeye oturtmaya layık görürüz.

Bakara Suresi-136. Söyle deyin: “Allah`a, bize indirilene, İbrahim`e, İsmail`e, İshak`a, Yakub`a, onun torunlarina indirilene, Mûsa`ya ve İsa`ya verilene ve diger nebilere verilene inandık. Bunlar arasından hiç kimseyi ayırmayız. Biz yalnız Allah`a teslim olanlarız. “

Allah bize Peygamberleri ayırmamamız gerektiğini işte böyle öğütlemektedir. Eğer böyle davranılmamışsa, bir Peygamber belirleyip, o en üstün Peygamber gibi görülmüşse, bir sonraki ayette Allah onlar için gerekli sözü söylemektedir:

Bakara Suresi-137. Eğer onlar da sizin inandığınız gibi inanırlarsa, hiç kuskusuz, iyiyi ve güzeli bulmuş olurlar; eğer sırt dönerlerse artik onlar parçalanmış olurlar. Onlara karşı sana Allah yeter. En iyi işiten, en güzel bilendir O.

Allah, “Peygamber olmaydı alemleri yaratmazdım, ” demiş. (haşa) Peki nerde demiş bunu? Kuran’da böyle bir söz yoktur. Eğer Kuran’da dememişse olay bitmiştir. Yani o söz Peygamberi putlaştırmak isteyenlerce ortaya atılmış batıl bir sözdür. Onun yerine Allah Kuran’da şunları söylemiştir:

Bakara Suresi-29. O Allah`tır ki, yeryüzündekilerin tümünü sizin için yarattı.

Mümin Suresi-64. Allah odur ki, yeryüzünü sizin için durulacak yer, göğü bir bina yaptı; sizi yaratıp donattı ve görünüşünüzü güzel yaptı, sizi temiz ve güzel nimetlerle rızıklandırdı. İşte bu Allah`tır sizin Rabbiniz! Âlemlerin Rabbi olan Allah ne kadar yücedir!

Mümin Suresi-67. O, O`dur ki; sizi önce topraktan, sonra bir spermden, sonra bir embriyodan yarattı. Sonra sizi bebek olarak annelerinizin karnından çıkarıyor, sonra güçlü çağınıza ulaşasınız ve nihayet ihtiyarlar olasınız diye sizi yaşatıyor. İçinizden bir kısmı daha önce vefat ettiriliyor. Tüm bunlar, belirlenen bir süreye ulaşasınız ve aklınızı işletesiniz diyedir.

Yukarıdaki ayetleri açıklamaya bile gerek yok. Demek ki Allah’ın bütün bunları yaratmasının Peygamberle alakası yokmuş. Bizim içinmiş her şey.

Ehli sünnetteki yobazlar genelde böyledir. Hz. Muhammed’i öv, göklere çıkart, alkışlarlar, fakat yine Peygamberin savunduğu kitaptan bir iki ayetle gerçekleri söyle, suratına tükürür ve karşı taarruza geçerler. Kadınlar da Cumaya gitsin dersin, olay çıkar, türbanlı kardeşler çıkıp, “Cuma namazı erkeklere farzdır, ” diye tuttururlar da tuttururlar. Buna mukabil, bayram namazı yok dersin, saniyesinde fasık ilan edilirsin. “Kuran’da bayram yok ki, namazı olsun!” dersin, “Şeytan bizim düşmanımızdır, var olan sabah namazını size kıldırmıyor, ama olmayan bayramın olmayan namazını kılıyorsunuz. ” dersin, yine de inandıramazsın, aforoz olursun.

Sevgili ehli sünnet, sinirlerinize hakim olun, siz neyi savunuyorsunuz da, birisi size Kuran’dan iki ayet söyleyince hücuma kalkıyorsunuz? Kuran’a karşı, Allah’a karşı hücuma kalkmayın, bozguna uğrarsınız.

Ehli sünnet kardeşler, vakit geç olmadan kendilerini düzeltebilirlerse kendileri için iyi olacaktır. Mezhepçiliğin, hadisçiliğin, gelenekçiliğin, Hz. Muhammed’in yoluyla zerre alakası olmadığını görebilirlerse belki düzelip kendilerini kurtarabilirler. Ama eğer böyle devam ederlerse, yani, bir yazısında Hz. Muhammed yerine Muhammed yazdı diye yazıyı yazana hakaret ederlerse ve yazının içeriği hakkında hiç konuşmazlarsa, her önlerine koyulanı sorgulamadan kabul etmeye devam ederlerse, dini hayatlarına birinci plana koyduklarını zannedip dinle tamamen alakasız yaşarlarsa, kim olursa olsun eğer tartıştıkları insana haklı olduklarını ispatlayacak bir kanıtları olmazsa, hakkında bilgilerinin olmadığı şeylerin peşinden gitmeyi sürdürürlerse, bilmeliler ki, uğraşacakları son insanlar Kuran Müslümanları olmalıdır.

 Çünkü Kuran, Müslümanları her şeye ayetlerle karşılık verebilecekleri için, asla köşeye sıkışamayacakları gibi, bir de üstüne üstlük karşılarındakilerin inançlarını da sarsarlar.

KURANA HADİS VE SÜNNET 🗞

🗞 KURANA HADİS VE SÜNNET

Kur’an ve sünnet arasındaki ilişki, İslam düşüncesinde tarih boyunca çeşitli boyutlarıyla ele alınmıştır. Ancak modern dönemde bu ilişki, özellikle epistemolojik bağlamda yeniden değerlendirilmek zorunda kalınmıştır. Geleneksel anlayış, sünneti Kur’an’la eş değer bir referans olarak konumlandırırken; çağdaş eleştiriler, dinin asli kaynağı olan Kur’an’ın merkeze alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu çalışma, Kur’an’ın temel belirleyici olduğu bir yaklaşımla sünnet ve hadis kavramlarının sınırlarını tayin etmeyi amaçlamaktadır.

1. Kur’an’ın Merkezî Konumu ve Sünnetin Bağlamı

İslam inanç sisteminin temel kaynağı, hiçbir şüpheye mahal bırakmayacak şekilde Allah tarafından korunmuş olan Kur’an’dır (Hicr 15/9). Bu bağlamda, herhangi bir dini hüküm ya da inanç ilkesi, öncelikle Kur’an’ın açık ve muhkem beyanlarıyla temellendirilmelidir. Sünnet, bu asli kaynağa bağlı olarak, Hz. Peygamber’in vahyi yaşantıya dönüştürme sürecinde sergilediği uygulamaları ifade eder. Ancak burada önemli bir ayrım gözetilmelidir: Sünnet, vahiy doğrultusunda gerçekleşmiş ve toplumsal pratiğe dönüşmüş uygulamalardır. Bireysel tercihler, örfî davranışlar veya dönemin şartlarına dayalı uygulamalar bu tanımın dışında kalmaktadır.

2. Sünnetin Niteliği ve Bağlayıcılığı

Hz. Peygamber’in risalet görevi bağlamında gerçekleştirdiği fiiller, dinî açıdan elbette önemli bir örneklik arz etmektedir. Ancak bu örneklik, bağlayıcılık bakımından Kur’an’ın belirleyiciliğine tâbidir. Sahabe döneminde de bu ayrım açık biçimde görülmektedir. Sahabeler, zaman zaman Peygamberimize herhangi bir uygulamanın vahiy kaynaklı olup olmadığını sormuşlar; o da bu soruları doğal karşılamıştır. Bu durum, sünnetin dinî bağlayıcılığının, onun vahiy ile ilişkisine bağlı olarak şekillendiğini göstermektedir.

3. Hadislerin Değerlendirilmesi: Zan ve Kesinlik Ayrımı

Hadis, Hz. Peygamber’e atfedilen sözlü rivayetlerden oluşur. Ancak bu rivayetler, çoğu zaman tek bir kişi üzerinden nakledilmiş, anlamla aktarılmış ve bağlamsal tahrifata açık bilgiler içermektedir. Kur’an’ın “zanna dayalı bilgi”ye karşı uyarıları göz önünde bulundurulduğunda (Yûnus 10/36), hadislerin inanç esaslarını belirlemede referans alınamayacağı anlaşılır. Bu nedenle hadisler, “Peygamber’in sözleri” değil, “Peygamber’e atfedilen sözler” şeklinde değerlendirilmelidir.

4. Kur’an’ın Evrenselliği ve Peygamberin Tarihselliği

Kur’an, tarihsel bağlamda inmiş olsa da mesajı itibariyle evrenseldir. Buna karşın Hz. Peygamber’in uygulamaları, yaşadığı toplumun sosyo-kültürel gerçeklikleriyle iç içedir. Bu bağlamda, Kur’an’ın mesajı zamandan ve mekândan bağımsız olarak geçerliliğini korurken; sünnet, tarihsel ve bağlamsal olarak değerlendirilmelidir. Kur’an’ın sünnetten üstün konumda olması, onun evrensel nitelik taşımasından kaynaklanır.

5. Sünnetin Reddi Değil, Doğru Konumlandırılması

Bu yaklaşım, sünneti veya hadisleri toptan reddetmeyi değil; onların bağlamını, mahiyetini ve sınırlarını doğru belirlemeyi amaçlamaktadır. Nitekim Kur’an’da doğrudan hüküm bulunmayan meselelerde, Hz. Peygamber’in uygulamaları, sahabe örnekliği ve fıkhî birikim yol gösterici olabilir. Ancak bu yaklaşımda esas kriter Kur’an’dır. Kur’an’a aykırı hiçbir rivayet ya da uygulama, dinin bir parçası olarak kabul edilemez.

Sonuç

Hz. Muhammed’e duyulan saygı, onu Allah’ın belirlediği sınırlar içerisinde anlamakla mümkündür. Ona gereğinden fazla yetki atfetmek, bilinçsizce yüceltmek ve beşerî olanı ilahîleştirmek, dinin özüne zarar vermektedir. Kur’an, insanlığa yeterli olacak biçimde açıklanmış, korunmuş ve kolaylaştırılmış bir kitaptır. Dolayısıyla dinî referansların güvenilirliği de bu temel üzerine bina edilmelidir.

Bu çerçevede, dinî bilgi üretiminde temel kıstas Kur’an olmalı; sünnet ve hadis ise bu merkeze göre anlamlandırılmalıdır. Gerçek tevhid bilinci, ancak bu epistemolojik hassasiyetle inşa edilebilir.