Mü’minûn Suresi şaşırtmaya hazır: Bu sure, Kur’an’ın en başta bir bilinç devrimi çağrısıdır. İşte seni şaşırtabilecek bazı boyutlarıyla:
🔹 1. Girişteki “Başarı Tanımı” Devrimi (23:1–11)
“Andolsun mü’minler felah bulmuştur” diye başlıyor. Ama bu başarıya ulaşanlar:
-
Namazda huşû içindedir (yani bilinçli bir içe yöneliş),
-
Boş şeylerden yüz çevirir,
-
Zekât için çalışır (yani sadece malı değil, ruhu da arındırır),
-
İffetlerini korur,
-
Emanet ve ahde riayet eder,
-
Namazlarını muhafaza eder…
➡️ Şaşırtıcı olan şu: Felah (kurtuluş, başarı), zenginlikle, makamla değil; ahlâkî disiplinle, bilinçli bir duruşla geliyor.
🔹 2. İnsan Yaratılışının Evrimsel Tasviri (23:12–14)
“Andolsun, insanı çamurdan bir özden yarattık… nutfe… alaka… mudğa…”
📌 Bu ayetler, modern embriyolojiyle şaşırtıcı biçimde paralel. Aşamalar sıralı ve biyolojik gelişimle örtüşür nitelikte.
💡 Ama belki daha derin: Bu biyolojik evrim, aslında insanın benlik yolculuğunun simgesel anlatımı olabilir:
-
Çamur: Maddî ilkel benlik
-
Nutfe: Potansiyel
-
Alaka: Tutunma/bağ kurma
-
Mudğa: Şekillenme
-
Kemikler ve et: Dayanak ve hassasiyet
-
Yeni bir yaratılış: Şuurun doğuşu
🔹 3. “Her ümmete bir uyarıcı gelmiştir” (23:44)
“Sonra, ardı ardına peygamberler gönderdik. Her ümmet ne zaman peygamberiyle karşılaştıysa onu yalanladılar…”
🔹 4. “İşte bu sizin ümmetiniz, tek bir ümmettir” (23:52)
Vahyin amacı nedir? Dinî grupçuluk, mezhepçilik, aidiyet yarışları mı?
Hayır. Ayette şöyle denir:
“Bu sizin ümmetinizdir; tek bir ümmettir. Ve Ben sizin Rabbinizim; öyleyse Bana karşı takvalı olun.”
➡️ Müslümanlık ayrışmak değil, birleşmektir. “Ümmet” kültürel değil, bilinçsel bir birliktir.
🔹 5. “Size söz verdim ama siz sırt çevirdiniz” (23:105–108)
Cehennemdekilere hitap:“Ayetlerim size okunmuyordu da siz onları yalanlıyordunuz…”“Sizi uyardığım bu azabı tattınız. Öyleyse artık konuşmayın!”
🔹 6. Son Ayetteki Direniş Emri (23:118)
Sure, muhteşem bir dua ve direniş çağrısıyla biter:
“De ki: ‘Rabbim! Bağışla ve merhamet et! Sen merhametlilerin en hayırlısısın.’”
🌊 Kapanışta Şaşırtıcı Bir Yorum
Mü’minûn Suresi, şunu haykırır:
Başarı, iç disiplindir. Yaratılış, anlamla yoğrulmuş bir mucizedir. Din, bir bilinç devrimidir.
Ve:
Gerçek mü’min, sadece inanan değil; dönüşen, yükselen, seviye atlayan insandır.