Bakara’daki “Dirilme” Teması 🧩

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻

Yanlış yorumlanan ÇOK EŞLİLİK ayeti üzerine 👭

👭 Yanlış yorumlanan ÇOK EŞLİLİK ayeti üzerine 

Nisâ 4:3 ayeti, savaş sonrası yetim kalan kız çocukları ve toplumda ortaya çıkan sosyal dengesizlikler bağlamında değerlendirilmelidir. Ayetin tarihsel ve bağlamsal arka planı da bunu destekler:

---

Bağlamsal yorum (Kur’an merkezli ve sosyolojik):

1. Savaş sonrası toplum yapısı:

İslam’ın indiği dönemde, özellikle Uhud Savaşı gibi çetin savaşlar sonrasında pek çok erkek şehit düşmüş, geride kadınlar ve yetimler kalmıştır. Bu durum, toplumda hem korunmaya muhtaç bireylerin hem de evlenme dengelerinin değişmesine yol açmıştır.

2. Yetim kızların durumu:

Yetim kalan kız çocukları hem ekonomik hem sosyal olarak savunmasız hale gelmiştir. Erkek veliler ya onların mallarına göz koymuş, ya da onları zorla evlendirmeye çalışmışlardır. Ayet, bu tür istismarlara karşı onları koruma amacı taşır:

> “Eğer yetim kızlara adaletle davranamayacağınızdan korkarsanız…”

Bu ifade, yetimlerin evlendirilmesinde adaletin zedeleneceği bir ihtimali gündeme getiriyor. Yani bu ayet yetim kızların evlenmemesini değil, zorla veya haksız niyetlerle evlendirilmemesini düzenliyor.

3. Toplumsal çözüm önerisi:

Allah, toplumdaki adalet dengesi bozulmasın diye, yetim kızlarla değil, başka kadınlarla (sâir kadınlardan) evlenilmesini öneriyor. Ama yine adalet şartı getiriyor:

> “Eğer aralarında adil davranamayacaksanız, o zaman bir kadınla yetinin.”

Bu bir ruhsattır ama keyfi değil; toplumsal düzeni korumak, mağdurları istismardan korumak amacı taşır.

4. Nikâh ve toplum yapısı:

Ayetteki “nikâhlayın (fânkihû)” fiili, bu kadınların resmi ve meşru yollarla evlendirilmesi gerektiğini vurgular. Yani burada bir tür evlat edinme ya da cariyeleştirme değil, tam anlamıyla koruyucu, adil bir evlilik bağı kurulması hedeflenmiştir.

---

Kur’an’daki diğer ayetlerle bağlantı:

Nisâ 4:127:

> “...yetim kadınlar hakkında senden fetva istiyorlar…”

Bu ayet, 4:3’ün devamı gibidir. Yetim kadınlara adil davranılması gerektiğini, onların haklarının çiğnenmemesini bir kez daha vurgular.

Bakara 2:220:

> “Onlar (yetimler) hakkında ne harcarsanız, Allah onu bilir...”

Yetimlerin haklarına dair bir sorumluluk bilinci inşa edilir.

---

Sonuç:

Bu ayet sadece bireysel nikâh tercihlerinden değil, toplumsal sorumluluk, savaş sonrası denge, yetimlerin korunması ve evlilik kurumunun ıslahı gibi çok yönlü bir meseleyi ele alır. Bugün onu sadece “çok eşlilik ruhsatı” gibi okumak, ayetin asıl maksadını gölgeler.