.png)
Kur’an’ın aynasında cuma sadece bir gün değil, bir bilinç hâlidir.
📌 1. Sûrenin Girişinde Cuma Yok!
Cuma Suresi'nin ilk ayetlerinde "cuma" kelimesi hiç geçmez. İlk ayetler, evrenin Allah tarafından nasıl şekillendirildiğini ve bu yaratılışta “tesbih”in nasıl merkezde olduğunu anlatır.
“Göklerde ve yerde olan her şey Allah’ı tesbih eder...” (62:1)
Yani cuma, sadece bir ibadet günü değil; varlıkla uyumlanma, kozmik tesbihe katılma zamanıdır.
🧠 2. "Ümmî" Peygamber ve Bilinç Devrimi
“Ümmîlere, kendilerinden bir elçi gönderdi.” (62:2)
Burada “ümmi”, sadece okuma-yazma bilmeyen değil, ön kabullerden ve kültürel mirasın tahakkümünden arınmış insan anlamına gelir. Peygamber, bir bilgi devrimi başlatır; kitabı, hikmeti öğretir ve nefisleri temizler.
📚 3. Tevrat’ı Taşıyan Ama Uymayanlar
“Tevrat’la yükümlü kılınıp da onu taşımayanların hâli, ciltlerle kitap taşıyan eşeğe benzer.” (62:5)
Bu benzetme sarsıcıdır. Kitabı bilmek değil, kitabı yaşamak önemlidir. Hafız olmakla hakikat taşıyıcısı olmak aynı şey değildir. Şaşırtıcı olan şu: Bu ayet sadece Yahudileri değil, Kur’an’ı okuyup da yaşamayan bizleri de hedef alır.
🕰️ 4. Cuma Ayeti: Alışveriş mi, Hakikat mi?
“Cuma çağrısı yapıldığında hemen Allah’ı anmaya koşun...” (62:9)
Buradaki emir, sadece camiye gitmek değil, hayatın merkezine hakikati koymak çağrısıdır. “Alışverişi bırakın” ifadesi, dünyevî meşguliyetleri terk edip farkındalığa yönelmeyi öğütler.
Ancak 11. ayette, Peygamber hutbedeyken halkın bir kısmı ticaret için onu bırakıp gider:
“Bir ticaret veya eğlence gördüklerinde ona yöneldiler ve seni ayakta bıraktılar.” (62:11)
Bu sahne ürpertici: Peygamber konuşuyor, halk ise ona değil alışverişe koşuyor. Bu sadece tarihî bir olay değil; bugün de hakikat konuşulurken kimler dönüp gidiyor?
📉 5. Sûrenin Sonu Bir Testtir
Sûre, görünüşte bir cuma ritüeliyle başlar ama bir bilinç testiyle sona erer:
“De ki: Kaçmakta olduğunuz ölüm mutlaka sizi bulacaktır...” (62:8)
Cuma, ölümü hatırlama günüdür. Cuma, alışverişten daha değerli bir hakikate yönelme eylemidir.
🎯 SONUÇ: Cuma Günü Değil, Cuma Bilinci
Cuma Suresi, "bir günün adabı"ndan çok, bir kavmin ayarını bozma sûresidir.
Cuma:
-
Tesbih ile başlar,
-
Bilgi ile dönüşür,
-
Kitaba ihanetle sarsar,
-
Ticaret ile sınar,
-
Ölüm ile tamamlanır.
Cuma, Kur’an’da alışveriş değil, arınma vaktidir.
Cami değil, vicdan cemiyetidir.
Bir gün değil, bir diriliştir.
