Hurûf-u Mukattaa - 12 "28 İşaretin Kavramsal Yapısı"

-

 


ARAP ALFABESİNDE SEMANTİK HARF-PROFİLLERİ:

Harf-Resim Teorisi Bağlamında 28 İşaretin Kavramsal Yapısı

Arap alfabesindeki 28 harfin tarihsel kökenlerini, Proto-Sinaî–Fenike çizgisinden Kur’ân dil sistemine kadar izleyerek harflerin “mikro-semantik” karakterlerini ortaya koyar. Araştırma, her bir harfin piktografik kökeni → fonetik kuvveti → kavramsal alanı üzerinden yeniden yapılandırılmış bir “harf-resim” yaklaşımı sunar.

Harfler yalnızca fonetik değil, aynı zamanda kelimelerin anlam akışına yön veren semantik kuvvetler olarak ele alınır. Makalenin temel tezi: Arap harfleri anlamı sadece taşımakla kalmaz, biçimlendirir. Bu sebeple kök analizlerinde harf-profilinin dikkate alınması, kelime semantiğini daha ince çözümleme imkânı verir.

1. Giriş: Harf-Resim Yaklaşımı

Semitik dillerin en eski katmanlarında harfler yalnızca ses birimi değil, görsel-kinetik işaretler olarak kabul edilirdi.

Proto-Sinaî yazınının 19–15. yüzyıllardaki piktografik dönemi, Arapçadaki harflerin bir kısmına köksel sembolizm aktarmıştır.

Bu çalışma, harfleri üçlü bir eksende ele alır:

  1. Köken (Piktograf – Proto-Semik Form)

  2. Semantik Resim (Harfin “anlam jesti”)

  3. Klasik Lugat Notu (İbn Fâris ve erken kökçülük)

Ardından her harf için 3 kelime ve bir Kur’ân örneği verilir.
Bu yöntem, hem tarihsel hem fonolojik hem de semantik katmanları bütünleştirmesi açısından özgündür.

2. Harflerin Semantik Profilleri (1–28)

Aşağıdaki liste her harfi 5 başlık üzerinden inceler:
(1) köken, (2) semantik resim, (3) klasik lugat notu, (4) örnek kelimeler, (5) Kur’ân örneği.

1. ا — ELİF

Köken: Öküz başı (aleph) → güç, baş, eksen.
Semantik resim: Başlangıç, diklik, birlik, eksen.
Lugat notu: Ulfa kökü → birleştirme, ünsiyet.
Kelimeler: أمر, أحد, أصل
Kur’ân: ﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾

2. ب — BÂ’

Köken: Ev (beth).
Semantik resim: Kap, içerme, yuva.
Lugat: “Bâ” temas/kap işlevlidir.
Kelimeler: بيت, برك, بحر
Kur’ân: ﴿الْبَيْتَ﴾

3. ت — TÂ’

Köken: İşaret/çarpı.
Semantik resim: Sınır, işaret, tamlık.
Kelimeler: تمام, تراب, توبة
Kur’ân: ﴿ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ﴾

4. ث — THÂ’

Köken: Diş/çıkıntı.
Semantik resim: Çoğalma, ince çıkış, yayılma.
Kelimeler: ثواب, ثمر, ثلث
Kur’ân: ﴿تُثْمِرُ﴾

5. ج — CÎM

Köken: Deve (eğri boyun).
Semantik resim: Taşıma, eğrilik, dönüş.
Kelimeler: جمع, جمهور, جبل
Kur’ân: ﴿وَجَعَلْنَا﴾

6. ح — ḤÂ’

Köken: Nefes/rahim.
Semantik resim: İçlik, hayat, derin nefes.
Kelimeler: حق, حلم, حب
Kur’ân: “الحَيّ” bağlamları.

7. خ — KHÂ’

Köken: İç karanlık.
Semantik resim: Giz, dehliz, boşluk.
Kelimeler: خلق, خوف, خمر
Kur’ân: ﴿خَلَقَ﴾

8. د — DÂL

Köken: Kapı kanadı.
Semantik resim: Geçit, yön, ulaştırma.
Kelimeler: دين, دلالة, درج
Kur’ân: Hidayet/delalet sistemleri.

9. ذ — DHÂL

Köken: İnce diş sürtmesi.
Semantik resim: İşaret, belirginlik.
Kelimeler: ذكر, ذات, ذرية
Kur’ân: ﴿فَاذْكُرُونِي﴾

10. ر — RÂ’

Köken: Akış/titreşim.
Semantik resim: Akış, dönüş, rüzgâr.
Kelimeler: رحمة, رجع, روح
Kur’ân: ﴿الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ﴾

11. ز — ZAYN

Köken: Çıkıntı / parlaklık.
Semantik resim: Parlama, keskinlik.
Kelimeler: زكاة, زيادة, زرع
Kur’ân: ﴿الزَّارِعِينَ﴾

12. س — SÎN

Köken: Diş/çizgi.
Semantik resim: Süreklilik, seri akış, tekrar.
Kelimeler: سبيل, سلام, سر
Kur’ân: ﴿سَلَامٌ هِيَ﴾

13. ش — ŞÎN

Köken: Çatallı/dişli sembol.
Semantik resim: Parçalanma, saçılma, çoğalma.
Kelimeler: شمس, شجر, شديد
Kur’ân: ﴿الشَّمْس﴾

14. ص — SÂD

Köken: Kapalı kıvrım/yoğunluk.
Semantik resim: Basınç, disiplin, iç sıkılık.
Kelimeler: صبر, صلاة, صدر
Kur’ân: ﴿الصَّبْر﴾

15. ض — DÂD

Köken: Arapçaya has yan basınçlı ses.
Semantik resim: Baskı, ayrışma, iç yoğunluk.
Kelimeler: ضوء, ضعف, ضحك
Kur’ân: ضياء kullanımları.

16. ط — ṬÂ’

Köken: Güçlü, boğaz kökenli vurgu.
Semantik resim: Yüksek basınç, paklık, güçlü vurgu.
Kelimeler: طيب, طهر, طاعة
Kur’ân: ﴿طه﴾

17. ظ — ẒÂ’

Köken: Kalın “z/zd”.
Semantik resim: Hakimiyet, belirginlik, zorlayıcı adalet.
Kelimeler: ظلم, ظرف, ظهر
Kur’ân: ﴿الظُّلْم﴾

18. ع — ʿAYN

Köken: Göz / kaynak.
Semantik resim: İç görü, çukur, öz/menba.
Kelimeler: علم, عين, عمل
Kur’ân: ﴿عِلْم﴾

19. غ — GHAYN

Köken: Karanlık içlik.
Semantik resim: Giz, örtü, derinlik.
Kelimeler: غيب, غفر, غنى
Kur’ân: ﴿عَالِمُ الْغَيْب﴾

20. ف — FÂ’

Köken: Ağız/diş.
Semantik resim: Açılma, ayrılma, sebep-sonuç.
Kelimeler: فعل, فجر, فن
Kur’ân: ﴿فَعَلَ﴾

21. ق — QÂF

Köken: Derin ses / mesafe.
Semantik resim: Derin kök, sınır ötesi, gizli güç.
Kelimeler: قدر, قلب, قوة
Kur’ân: ﴿قَدَر﴾

22. ك — KÂF

Köken: El/kapama.
Semantik resim: Ölçü, tutma, sınırlama.
Kelimeler: كتاب, كلمة, كيان
Kur’ân: ﴿كِتَاب﴾

23. ل — LÂM

Köken: Bağ çizgisi.
Semantik resim: Bağlantı, yöneliş, ilişkilendirme.
Kelimeler: لطف, لب, لدن
Kur’ân: لِـ edatı

24. م — MÎM

Köken: Su/dalga/rahim.
Semantik resim: Oluşum, mayalanma, örtülü kaynak.
Kelimeler: ماء, ملك, موت
Kur’ân: ﴿مَاء﴾

25. ن — NÛN

Köken: Balık/döngü.
Semantik resim: İç döngü, niyet, hareket.
Kelimeler: نور, نفس, نصر
Kur’ân: ﴿نُور﴾

26. ه — HÂ’

Köken: Nefes/işaret.
Semantik resim: Gösterme, hafiflik, zamirsel yön.
Kelimeler: هو, هدى, هبة
Kur’ân: ﴿هُوَ﴾

27. و — WÂW

Köken: Bağlama/kanca.
Semantik resim: Devam, birleşme, bağlantı.
Kelimeler: ولد, وقت, وصل
Kur’ân: “و” bağlacı

28. ي — YÂ’

Köken: El/uzantı.
Semantik resim: Sahiplenme, incelik, yöneliş.
Kelimeler: يد, يوم, يجعل
Kur’ân: ﴿يَدُ اللَّهِ﴾

3. Sonuç: Harflerin Anlam Dinamiği

Bu makale, Arap harflerinin her birinin kök anlam alanına kendi semantik imzasını bıraktığını göstermektedir.
Özellikle:

  • Elif → birlik ekseni

  • Bâ’ → içerme mekânı

  • Râ’ → akış

  • Ṣâd → yoğunluk

  • Qâf → derin-kök

  • Mîm → oluş/su

  • Nûn → niyet/döngü

Bu harfler birleştiğinde kelimelerde bir anlam rotası  oluşturur.
Bu “mikro-semantik” yaklaşım Kur’ân’daki köklerin iç yapısını yeniden okuma imkânı sağlar.

UYARI / HATIRLATMA


Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

Yorumlar

Yorum Gönder

Öne çıkan Makaleler

Kurana göre Sevgi ile Aşk ❤

-
Resim
❤ Kurana göre Sevgi ile Aşk Sevgi ile aşk arasındaki en belirgin ve temel fark; aşkın, daima sahip olmak ve sahip olunmak, sevginin ise anlamak ve paylaşmak üzerine kurulmuş ve kurgulanmış olmasıdır. Bu nedenle aşk tutkuyu , dolayısıyla tutsaklığı , sevgi ise merhameti , paylaşmayı, sorumluluğu, dolayısıyla ahlak ve var olmayı temsil eder. Ahlak ve var olma bir araya geldiğinde özgürlük tezahür eder.   Bunun için sevgi, bir duygu olmanın ötesinde bir   özgürleşme /özgürleştirme halidir. Ahlak ve özgürlük birbirinin varlık sebebidir. Biri olmadan diğeri olmaz. Olsa da varlığını devam ettiremez. Aşkta almak , sevgide vermek esastır. Aşk, görünüşü ve gücü; sevgi, emek ve sorumluluğu önemser. Şöyle de denebilir; aşk, aşıktan sorgusuz süalsiz bir bağlanmayı , sevgi ise sevenden, sevdiğine kol kanat germesini ister veya bekler. Birincisi benmerkezci ( çıkar/sahiplenme esastır ), ikincisi ise bizmerkezcidir ( ilke ve birliktelik/hayat esastır ). Dolayısıyla ilki hayat...
Read more »

YASAK MEYVE ? 🍎

-
Resim
ÂDEM KISSASI ve KAVRAMSAL ÇÖZÜMLEME A‘râf 7/19–27: “Ey Âdem! Sen ve eşin cennete yerleşin, dilediğiniz yerden yiyin; ancak şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz.” Şeytan, onların örtülmüş çirkinliklerini ortaya çıkarmak için vesvese verdi ve dedi ki: “Rabbinizin bu ağacı size yasaklaması, sizin iki melek (veya melik) olmamanız ya da ebedî kalıcılardan kılınmamanız içindir. Gerçekten ben sizin iyiliğinizi isteyenlerdenim” diye yemin etti. Böylece onları aldatarak saptırdı. Ağaçtan tattıklarında, çirkinlikleri kendilerine açığa çıktı ve üzerlerini cennet yapraklarıyla örtmeye başladılar. Rableri onlara şöyle seslendi: “Ben sizi bu ağaçtan men etmemiş miydim? Ve şeytanın sizin apaçık düşmanınız olduğunu söylememiş miydim?” Dediler ki: “Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize merhamet etmezsen, elbette hüsrana uğrayanlardan oluruz.” Allah dedi ki: “Birbirinize düşman olarak inin. Yeryüzünde bir süreliğine sizin için bir yerleşim ve geçimlik olac...
Read more »

Habibullah demek ŞİRKTİR 📣

-
📣 Habibullah demek ŞİRKTİR Allah SEVGİLİ Edinir mi?         Sevgili, en sevgili, çok sevgili, double sevgili… Türkçeye zimmetlenmiş karşılığı “habib”. Allah’a zimmetlendirilen karşılığı ise “habibullah”. Yani “Allah’ın sevgilisi”.     Habib kelimesi lugatta, kökeninde sevgi barındıran başka manalara da geliyor. Fakat halk arasında bildik “ sevgili ” manasını taşıyor.   Habibullah diye nitelenen insan,  Allah’ın “ Allah’ın resulü ve Nebilerin sonuncusu ” (33/40) olarak nitelediği Muhammed Peygamber’den (selam olsun) başkası değildir.   Peki bu sözün kaynağı ne olaki?  Allah’a mı ait, yoksa birileri tarafından O’na isnad mı ediliyor?    Her uydurulan yalan gibi bu da Allah'a  isnad edilen bir söz elbette.  Kur’an’ın hiçbir ayetinde “habibullah” ifadesi geçmemektedir.   Peki nasıl oluyor da bu sözcük geçmişten günümüze dek kendilerine “İslam toplumu” denen toplumlar tarafından Allah adın...
Read more »