Kur’an’daki “gün” (يوم) kavramı

Kur’an’daki “gün” (Arapça: yawm, يوم) kavramı, hem dünyevi zaman ölçüsü (24 saatlik gün) anlamında hem de mecazi, kozmik ya da dönemsel bir süreç anlamında kullanılır. Kur’an’da geçen "gün" ifadesinin bağlamına göre anlamı değişir. Bu yüzden evrenin yaratılışı gibi konularda “gün”ün sadece “dünya günü” anlamında anlaşılması ciddi yorum hatalarına yol açabilir.

1. Kur’an’da “Gün”ün Anlamları

a. Dünyasal Gün (24 saat):

Bazen “gün” doğrudan insan yaşamındaki birim zamanı ifade eder. Örneğin:

> “O, geceyi bir örtü, uykuyu bir dinlenme, gündüzü de yayılma vakti kıldı.” (Furkan 25:47)

b. Tarihsel/Kaderî Gün (belirli bir olayın gerçekleştiği zaman):

Bazı ayetlerde “yevm” kelimesi belirli bir tarihi/kaderî olaya işaret eder:

> “Bedir günü” (Âl-i İmrân 3:123)

“Kıyamet günü” (yevmü’l-kıyâme)

“Dönüş günü” (yevmü’r-ruj‘a)

c. Kozmik Zaman – Evrensel Süreç:

Bazı ayetlerde gün ifadesi dünya günüyle kıyaslanamayacak ölçüde uzun dönemleri, hatta kozmik süreçleri anlatır:

> “Rabbinizin katında bir gün, sizin saymakta olduklarınızdan bin yıl gibidir.” (Hac 22:47)

“Melekler ve Ruh, O’na süresi elli bin yıl olan bir günde yükselir.” (Meâric 70:4)

Bu ayetler, Kur’an’da “gün”ün izafi ve bağlamsal bir kavram olduğunu gösterir.

---

2. Evrenin Yaratılışında Neden “Altı Gün” İfadesi Kullanılır?

Evrenin yaratılış süreci Kur’an’da birçok yerde "altı günde" (fi sitteti eyyâm) tamamlandığı ifade edilir:

> “Şüphesiz Rabbiniz, gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra Arş’a istiva eden Allah’tır…” (A‘râf 7:54)

Neden “gün” terimi kullanılıyor?

Bu, insan zihnine evrensel yaratım sürecini anlatmak için kullanılan sembolik bir dildir. Buradaki “gün”, bildiğimiz zaman dilimi değil, yaratılışın altı aşamada ya da altı ilahi düzenlemeyle gerçekleştiğini anlatır.

Kur’an, çoklukla insanlara hitap ettiği için anlamaya uygun metaforik birimlerle konuşur. “Altı gün” ifadesi, “altı safha”, “altı süreç”, “altı dönem” gibi de anlaşılabilir. Kur’an’da rakamlar ve zaman kavramları çoğu zaman sayısal değil, işlevsel anlamlar taşır.

---

3. Zamanın İzafiliği Kur’an’da Vurgulanır

Kur’an, zamanın sabit değil, izafi (görece) olduğunu da açıkça belirtir:

> “O, gökten yere kadar her işi evirip çevirir. Sonra bu işler, sizin saydığınız şekilde bin yıl süren bir günde O’na çıkar.” (Secde 32:5)

Bu ayetler, zamanın Allah katında farklı işlediğini, bizim “gün” olarak adlandırdığımız şeyin mutlak bir ölçü olmadığını gösterir.

---

Özetle:

Kur’an’da “gün” kavramı sadece 24 saatlik dünya günü değildir; tarihsel, kaderî, mecazî ve kozmik anlamlar taşır.

Evrenin yaratılışında “altı gün”, evrensel anlamda altı aşama/süreç olarak anlaşılmalıdır.

Zaman, Kur’an’a göre izafîdir (görece); Allah’ın katındaki zaman algısı insanınkinden farklıdır.

SADECE KUR'AN ⛔️ Diyenlerin Haklı Argümanları

Sadece Kur’an Diyenlerin Haklı Argümanları Üzerine Bir Değerlendirme

“Sadece Kur’an” diyenler, yani dini anlamada ve yaşamada yalnızca Kur’an’ı yeterli gören anlayış, zaman zaman “gelenek karşıtı” veya “modernist” gibi sıfatlarla yaftalansa da, bu yaklaşımın Kur’an merkezli bazı güçlü ve haklı argümanları bulunmaktadır. Bu yazıda, özellikle Kur’an’ın kendi içinde sunduğu delillerle, bu yaklaşımın dayanaklarını ele alacağız.

KALEM VE DENİZ 🔹

🔹 Kur'an'da Kalem: Kullanım Yerleri ve Anlamları

Kur'an'da "kalem" kelimesi doğrudan üç yerde geçer, ancak sembolik anlamı dolaylı olarak birçok ayette hissedilir:

Tedebbür: Kur’an’la Derinlikli Yolculuk 🔦

🔦 Tedebbür: Kur’an’la Derinlikli Yolculuk

“Sana indirdiğimiz bu kitap kutludur; ayetlerini tedebbür etsinler ve akıl sahipleri öğüt alsınlar.” (Sâd / 29)

“Şu Kur’an’ı iyice tedebbür etmezler mi? Yoksa atalarına gelmeyen bir şey mi geldi onlara?” (Mü’minûn / 68)

“Kur’an’ı tedebbür etmiyorlar mı? Eğer Allah’tan başkası tarafından olsaydı, içinde birçok çelişki bulurlardı.” (Nisâ / 82)

“Onlar Kur’an’ı tedebbür etmiyorlar mı? Yoksa kalplerinin üzerinde kilitler mi var?” (Muhammed / 24)

Bu ayetlerde geçen “يتدبرون” ve “يدبروا” fiilleri, “tedebbür” kökünden türemiştir. Kur’an, yalnızca okunmayı değil, aynı zamanda tedebbür edilmeyi, yani derinlemesine düşünülmeyi, ayetlerin arka planındaki hikmetlerin araştırılmasını ister.

Tedebbür, bir meselenin arkasını, sonucunu, kökenini düşünmek; sebep-sonuç ilişkisini kurarak derinlikli anlamlar çıkarmak demektir. Bu anlamda tedbir kelimesiyle aynı kökten gelir. Yani Kur’an’ı tedebbür eden kişi, hayatı için tedbir alabilen kişidir.

Kur’an’ın tedebbür edilmesi, tertil ile okunması ve hayata aktarılması arasında güçlü bir bağ vardır. Zira Kur’an, sadece ezberlenmek ya da yüzeysel okunmak için değil, içerisindeki derslerle insanı dönüştürmek için indirilmiştir. Bu da onun evrensel bir kitap oluşuyla doğrudan ilişkilidir.

Kur’an’ı tedebbür etmek, aynı zamanda kelimelerin asıl anlamlarına sadık kalarak okunmasını gerektirir. Zira önceki ümmetler, ilahi kelimeleri mevazinlerinden, yani asıl anlamlarından kaydırarak tahrif etmişlerdi. Bu sebeple Kur’an’da geçen her kavramı anlam kökeniyle birlikte ele almak, o kavramın çağlar ötesi mesajını kavramak için gereklidir.

"Tedebbür", kökeni itibarıyla “dübür” yani “arka” kelimesinden gelir. Bu da ayetlerin sadece yüzeyini değil, arka planını, derinliğini ve sonucunu düşünerek okumayı ifade eder. Bu bağlamda Kur’an’ı tedebbür ile okumak, bir nevi tertil üzere okumaktır. Ayetleri aceleyle değil, hayatımıza aşama aşama uygulayarak okumaktır. Nitekim bu anlayış, Müzemmil Suresi'nde yer alan "ağır bir söz" uyarısıyla da pekiştirilmiştir.

Sonuç olarak Kur’an’ın tedebbür edilmesi, onun hayata taşınması açısından elzemdir. Zira Kur’an, çağların ötesinden bugüne seslenen bir rehberdir. Bu rehberlikten yararlanmak, onu sadece okumakla değil, derinlemesine düşünmekle ve hayata taşımakla mümkündür.

Rabbimiz bizleri, Kur’an’ı tedebbür ederek tertil ile hayata aktaran kullarından eylesin.

---