KURANDAN DERSLER ÇIKARMAK 🌐
Tüm ilahi dinler ve birçok beşerî din, ortak bazı ahlaki ilkelere sahiptir:
Fakiri ve yetimi gözetmek.
Öldürmek, yaralamak ve hırsızlık yasaktır.
Yalan söylemek kötülenir.
Zina ve ahlaksızlık yasaklanır.
Bu evrensel ahlaki değerler, dinlerin temel mesajının özünde insanın fıtratına uygun olan doğruyu ve iyiyi barındırdığını gösterir.
1. Giriş Kur’an’ın Dilinde “Rics”:
Arapça kökenli رِجْس (rics/ricc) sözcüğü; “pislik, kir, iğrençlik” anlamlarına gelir.
Hem maddî (fiziksel) hem manevî (ruhsal/ahlakî) kirliliği ifade eder.
Temelde, hakîkatle bağını koparmışlık ve Allah’a karşı işlenen suçların yarattığı kirlenmeyi işaret eder.
2. Kelime Kökeni ve Edebî Kullanım
Temel fiil: رَجُسَ (rajusa) "pislenmek, kirlenmek"
İsmi: رِجْس (riks/ricc)
Sözlük anlamları: çirkinlik, kir, iğrençlik; cezalandırma olarak “temizliği kaldırma” mecazı.
3. Kur’an’daki Başlıca Ayetler ve Bağlamları
| En‘âm (6):125 Küfrün ve sapkınlığın kalpte bıraktığı manevi kir. | ||
| Yûnus (10):100 Akletmeyenlerin kalplerine konan karanlık ve kir. | ||
| Tevbe (9):95 Münafıkların iç dünyasındaki ahlaki yozlaşma ve kir. | ||
| Hac (22):30 Putperestlik, yalan ve ona bağlı davranışların sembolü olarak riks. | ||
4. Semantik Katmanlar
Fiziksel Pislik: Maddî temizlikten mahrum bırakılma veya temizliğin kaldırılması.
Manevî Kirlilik: İnançta sapma, şirk, küfür, günah ve ahlâkî bozulma.
Algısal/Kalpsel Karartı: Hakîkatin gölgelendiği, kalbin hakîkate kapalı kaldığı durum.
5. Sembolik ve Tasavvufî Yorum
Kalbin Kararması: Günahlar ve dünyevî tutkular kalpte perde oluşturur; bu perdeye riks denir.
Zikir ve Tefekkürle Temizlenme: Tövbe, niyaz, ibadet ve zikir, o perdeleri kaldırıp kalbi arındırır.
Nefs Muhasebesi: İnsan, riksin kaynağını (kibir, haset, zulüm) teşhis ederek içsel arınma yoluna gider.
6. Rics’in Temizlenme Yolları
Tövbe ve İstiğfar: Günahın farkına varıp Allah’tan af dileyerek.
İbadet ve Zikir: Sürekli Allah’ı anma; kalbin temizlenmesi.
Riyazet ve Nefis Terbiyesi: Kötü huy ve davranışlardan kaçınma, erdem geliştirme.
Kur’an Okuma ve Te’vil: Ayetler üzerine tefekkür, hakîkatin bilinçli idraki.
7. Uygulamalı Örnek Analiz
En‘âm 125’in Detaylı İncelenmesi: "رِجْسٍ" kelimesinin kökü, bağlamı, tefsirlerdeki yorumları.
Tevbe 95 ve Kur’an-ı Kerim'de Kalp Temizliği: "رِجْس" kavramının ruhsal boyutu ve toplum ahlakına etkisi.
8. Sonuç ve Mesaj
“Rics” kelimesi, Kur’an’ın hem zahiri hem batıni temizlik/bozulma ikilemini vurgular.
Mümin, içsel ve dışsal arınma mücadelesiyle riks’ten kurtulur.
Bu kavram, bireysel nefs muhasebesi ve toplumsal ahlakın korunması noktasında merkezi bir öneme sahiptir.
