Sadaka Belayı Defeder mi❓️
İbadeti Güce Dönüştürmek:
“Sadaka Belayı Defeder, Dua Kaderi Yener” Söyleminin Kur’anî Teşhiri
Dini söylemler bazen iyi niyetle söylenir; ancak iyi niyet, bir sözün hakikat olduğu anlamına gelmez. Özellikle Allah, kader, bela ve dua gibi kavramlar söz konusu olduğunda, kullanılan her ifade tevhid terazisinde tartılmak zorundadır. Bu bağlamda sıkça tekrar edilen şu söz dikkat çekicidir:
“Sadaka belayı defeder, dua kaderi yener.”
Bu ifade ilk bakışta umut verici görünse de, Kur’an merkezli bir okuma yapıldığında ciddi teolojik kırılmalar içerdiği ortaya çıkar.
1. Sorunun Başlangıç Noktası: Kader Kime Aittir?
Kur’an’da kader, takdir, musibet ve ecel gibi kavramlar açık biçimde Allah’a nispet edilir:
“Allah’ın izni olmadan hiçbir musibet isabet etmez.” (Teğabün 11)
“Yeryüzünde ve sizin başınıza gelen hiçbir musibet yoktur ki, Biz onu yaratmadan önce bir kitapta yazılmış olmasın.”(Hadîd 22)
Bu ayetler açık bir hakikati ortaya koyar:
Bela da, kader de Allah’ın bilgisi ve iradesi dâhilindedir.
Bu durumda şu soru kaçınılmazdır:
Allah’ın takdir ettiği bir şeyi, kulun duası veya sadakası “yenebilir” mi?
“Yenmek” ifadesi, doğası gereği karşıt iki güç varsayar. Bu ise kader karşısında insana örtük bir üstünlük alanı tanımak anlamına gelir ki, bu Kur’an’ın tevhid öğretisiyle bağdaşmaz.
2. Dua: Kaderi Değiştiren Güç mü, Kulluğun Dili mi?
Kur’an’da dua, insanın Allah karşısındaki aczini kabul etmesi, yönelmesi ve teslimiyetidir. Dua, Allah’ın kararını bozan bir mekanizma değildir.
“Dua edin, size karşılık vereyim.” (Mü’min 60)
Buradaki “karşılık”, talebin birebir gerçekleşmesi anlamına gelmez. Kur’an’da dua:
Allah’ı ikna etme yöntemi değildir,
İlahi iradeyi zorlayan bir baskı aracı değildir,
“Olmuşu bozan” bir güç hiç değildir.
Dua, kaderi yenmez;
duayı eden insanın kader karşısındaki bilincini inşa eder.
“Dua kaderi yener” ifadesi ise duayı, kulluktan çıkarıp kozmik bir müdahale aracına dönüştürür.
3. Sadaka: İlke mi, Sigorta mı?
Kur’an’da sadaka açık bir amaçla emredilir:
“Onların mallarından sadaka al; bununla onları arındırır ve temizlersin.” (Tevbe 103)
Sadakanın Kur’an’daki işlevi:
Nefsi arındırmak,
Paylaşım bilinci oluşturmak,
Toplumsal adaleti güçlendirmektir.
Kur’an’da sadaka:
“Bela savar muska”,
“Felaket iptal mekanizması”,
“Görünmez kaza sigortası”
olarak tanımlanmaz.
“Sadaka belayı defeder” denildiğinde, sadaka ahlaki bir ilke olmaktan çıkar, sonuç garantili bir araç hâline gelir. Bu da ibadeti ticari mantığa indirger:
Ver → kurtul.
Bu yaklaşım Kur’an’ın ruhuna değil, menfaat merkezli din algısına hizmet eder.
4. Gizli Tehlike: Allah Tasavvurunun Bozulması
Bu tür söylemlerin en büyük zararı, Allah tasavvurunda ortaya çıkar.
Zihinsel şema şuna dönüşür:
Allah bela gönderir
Kul sadaka verir veya dua eder
Allah kararından vazgeçer
Bu anlatımda Allah:
Tepki veren,
İkna edilen,
Kulun eylemiyle fikri değişen bir varlık gibi sunulur.
Oysa Kur’an, Allah’ı şöyle tanımlar:
“O yaptığından sorgulanmaz.” (Enbiyâ 23)
“Allah hükmünde galiptir.”(Yusuf 21)
Allah’ın iradesi, insanın ameliyle yarışa girmez. Böyle bir dil, farkında olunmadan gizli şirk zeminleri üretir.
5. Kur’an’ın Kurduğu Denge: İlke – Sorumluluk – Takdir
Kur’an’ın sunduğu çerçeve nettir:
Kul sorumludur
Kul iyilikle yükümlüdür
Kul dua ile yönelir
Takdir Allah’a aittir
“Allah dilediğini yapar.” (İbrahim 27)
İyilik yapmak, dua etmek, sadaka vermek sonuç garantisi değil; kulluk bilincinin gereğidir. Musibet gelir ya da kalkar; bu, Allah’ın hikmetiyle ilgilidir, kulun pazarlığıyla değil.
Sonuç: Kur’an’ın Dili Daha Sarsıcıdır
“Sadaka belayı defeder, dua kaderi yener” sözü:
Kur’anî değildir,
Tevhid diline aykırıdır,
İbadeti araçsallaştırır,
Allah’ın mutlak iradesini gölgeler.
Kur’an ise bambaşka bir bilinç inşa eder:
Kul yapar, Allah takdir eder.
Kul yönelir, Allah diler.
Dua yenmez; teslim olunur.
UYARI / HATIRLATMA
Yorumlar
Yorum Gönder