🗿 Put nedir?

Put; Ellerimizle Oluşturduklarımız ve Şirk

Put, kişinin Allah dışında hayatının amacı kıldığı maddi ve manevi her şeydir. Bu tür bir putlaştırma, şirktir. Put, sadece tapılan nesnelerle sınırlı değildir; hayatta herhangi bir şeyin amacı haline gelmesi, insanı Allah'ın yolundan saptıran ve isyana sürükleyen bir unsur haline gelmesi, o şeyi put yapar. İslam’a göre, hayatın amacına dönüştürülen her şey put olabilir: makam, para, kadın, ideolojiler, insanlar ya da başka bir değer. Kur’an’da açıklanan şirk çeşitlerinden biri de, Allah yerine putlara uyma ve onlara tapınmadır. Putlar, farklı biçimlerde olabilir, ancak genelde iki ana başlıkta incelenebilir:

1. İlkel Putçuluk: İnsan, hayvan, kuş veya bunların karışımından yapılan şekillerin ağaç, taş ve metal ile tapınılması biçiminde ortaya çıkan bu tür putçuluk, sanem veya vesen olarak adlandırılır. Bu tür putlar, doğaüstü güçleri temsil ettiği düşünülen taşlar, heykeller, ağaçlar gibi nesnelerdir.

2. Modern Putçuluk: Bir şekil verilmeden, insanın kafasında, gönlünde ve kalbinde şekillenen putçuluk. Günümüzde, şekilsel bir put yoktur, fakat kalplerde ve zihinlerde putlar var olabilir. Bu tür putçuluk daha soyut ve gizlidir, ancak yine de kişiyi Allah’a karşı şirk koşmaya götürür.

Kur’an’a göre putçuluğun esas anlamı, sadece taş veya ahşap figürlere tapınmakla sınırlı değildir. Put, kişinin Allah’ın dışında hayatının amacı kıldığı her şeydir. Bu şeylere aşırı bağlılık, onları hayatın merkezine yerleştirme, Allah’a şirk koşmak anlamına gelir. İnsanlar, bazen bu putları düşünmeden, inançlarından bağımsız şekilde hayatlarının merkezine koyarlar. Bu, her türlü değerli varlık, fikir, ideoloji veya insan için geçerlidir. Kur'an’da Allah şöyle buyurur:

“Siz, elinizle yonttuklarınıza mı tapıyorsunuz? Oysa sizin de, bütün taptıklarınızın da yaratıcısı Allah’tır.” (Saffat, 95-96)

İbrahim Peygamber, halkını putlara tapmaktan sakındırmış ve onlara gerçek anlamda Allah’a tapmayı öğretmiştir. Ancak, insanlar sadece taş, ahşap veya metal figürlere değil, bazen toplumlarındaki önderlere, yıldızlara, ideolojilere veya siyasi gücün sembollerine de tapabilirler. Bu da, gerçek anlamda putperestliktir.

Putlara Tapınmanın Sebepleri

Kur'an’da putlara tapınmanın bazı sebepleri açıklanmıştır:

1. Şefaat Arzusu: Putçular, tapındıkları putların kendilerine Allah katında şefaat edeceğini ve böylece Allah’a daha yakın olacaklarını umarlar. Kur'an, bu tür düşünceleri geçerli bir neden olarak kabul etmez. Allah’ın şefaatini yalnızca O'nun seçtiği kullarına vermesi gerektiğini ifade eder. Bu durum, günümüzde de benzer şekilde, bazı kimselerin Peygamber Efendimize veya diğer din büyüklerine şefaat bekleyerek tapınmalarıyla ilişkilidir.

2. Aşırı Saygı (Ta’zim): Kur’an’a göre, bir varlığa aşırı saygı gösterip onu yüceltmek, sonuçta o varlığı tanrılaştırmaya yol açabilir. Bu, peygamberlere, din adamlarına, hatta sahabe ve velilere bile uygulanabilir. Kur’an, insanları her türlü aşırı saygı ve yüceltmeden sakındırır.

3. Aşırı Sevgi: Allah’a sevgiyle bağlılık, yalnızca O'nun emirlerine itaat etmekle gösterilebilir. Allah’ın dışındaki bir varlığa, O'nu sever gibi aşırı bir sevgi beslemek, aslında o varlığı putlaştırmaktır. Kur'an, insanları Allah’ı sevmenin sınırlarına dikkat etmeye çağırır ve bu sevginin her zaman O’na ait olması gerektiğini hatırlatır.

Putçuluğun Tarihsel ve Güncel Boyutları

Kur’an’da putperestliğin tarihi örnekleri verilmiştir. Mekkeli müşrikler, tek Allah inancı taşısalar da, Allah’ın hükmü yerine kendi putlarına ve tağutlarına yönelmişlerdir. Aynı şekilde, günümüzde de, Allah’a inanan kimseler bazen tağutların kanunlarına uymakta, onların değerlerini Allah’ın emirlerine tercih etmektedirler. Bu, net bir şekilde şirktir. Örneğin, bazı insanlar Allah’a ait olan sıfatları başkalarına verir, Allah’ın kanunlarını, tağutun düzenine göre şekillendirir ve bunlara tapınırlar. Bu, putperestlikten başka bir şey değildir.

Sonuç: Günümüzdeki Putçuluk

Bugün, insanlar doğrudan taş ve ahşaba tapmasalar da, ideolojiler, partiler, liderler, futbol takımları veya popüler kültür sembollerine tapınmaktadırlar. Bunun sonucunda, Allah’a ait olan sıfatlar başkalarına verilmekte, O'nun dışında başka değerlere tapılmaktadır. Bu da putçuluğun ve şirkin modern şeklidir. Kur’an, insanları bu tür batıl inançlardan ve düşüncelerden sakındırmak için en açık ifadeleri kullanır ve onları yalnızca Allah’a kulluk etmeye çağırır.