🌐 Kuşların SALATI 🕊
Kur’an’da kuşların "salât" etmesi ifadesi, Nûr Suresi 41. ayettedir.
"Görmedin mi ki, göklerde ve yerde kim varsa Allah'ı tesbih eder; kuşlar da saf saf (kanat açmış halde). Her biri kendi salâtını ve tesbihini bilmektedir. Allah onların yaptıklarını hakkıyla bilendir."
(لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ ۖ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ)
---
1. Ayetin Yapısal Tahlili:
"يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ"
> Göklerde ve yerde olanlar, Allah'ı tesbih eder.
"وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ"
> Kuşlar da (kanatlarını) saf saf açmışken (tesbih eder).Göklerde ve yerde olanlar, Allah'ı tesbih eder.
"وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ"
> Kuşlar da (kanatlarını) saf saf açmışken (tesbih eder).
"كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ"
> Her biri kendi salâtını ve tesbihini bilir.
---
2. "Salât" Kavramının Bağlamı:
Burada “salât” insanlara özgü ritüel bir ibadet değil, varlığın kendi özsel bağlılığı ve işlevsel duruşu anlamında kullanılır.
"Salât", bu bağlamda varlıkların yaratılışlarına uygun olarak Allah’a yönelmesi,
"Tesbih" ise O’nu kendi varlık diliyle yüceltmesidir.
Yani kuşların salâtı:
Biyolojik bir fonksiyon değil,
Varoluşsal bir yöneliş,
Yaratılış gayesine uygun eylem içinde bulunma hâlidir.
---
3. “Kendi salâtını ve tesbihini bilmek” Ne Demektir?
> "كلّ قد علم صلاته وتسبيحه"
Buradaki “bilmek (علم)” kelimesi, kuşların bu bilinçten yoksun olmadığına işaret eder. Yani:
Kuşlar Allah’a yönelme biçimlerini "bilir",
Tesbihleri, bilinçli bir bağlılık içerir (bu bilinç bizimkinden farklı ama özde yöneliktir).
---
4. Kuşların Salâtı: Gözlemlenebilir Biçimler
Uçarken saf saf durmaları,
Göç ederken hizalı hareket etmeleri,
Belli zamanlarda öterek çağrıda bulunmaları,
Gökler ile yer arasında “vasıta gibi” seyretmeleri,
Kur’an’a göre bu düzenlilik ve yöneliş, onların "salâtı" ve tesbihidir.
Bu yönüyle kuşlar:
Vahye muhatap olmasalar bile,
Allah’a olan varlık bağı ve işlevsel yönelişleriyle bir “salât” halindedirler.
---
Namaz ile İlişkisi
1. Ayetin Şekil Vurgusu: "الطير صافات" (kuşlar saf saf)
"Ṣâffāt" kelimesi, kuşların kanatlarını açarak hizalı ve düzenli bir şekilde uçmaları demektir.
Bu, askerî bir saflanma, bir tür koordinasyon ve düzen içinde yönelme anlamı taşır.
Kuşlar gökyüzünde senkronize bir duruş ve hareket içinde olduklarında, bu hâl Kur’an’a göre salât ve tesbih içeriği taşır.
---
2. “Salât”ın Kur’an’daki Yapısal Bağlamı:
Kur’an’da salât daima bir araya gelme, düzenlenme, yönelme, birlik olma ile ilişkilidir:
Müminlerin “salât için saf tutması” (Bakara 238),
Mescide yönelme, belli vakitler ve düzen içinde bir birleşme ve yönelme hali,
Yani salât = hizalanmış yöneliş ve bilinçli duruş.
Bu bağlamda:
Kuşların hizalı uçuşu = varlıklarının salâtıdır.
Çünkü düzen, yöneliş, birlik ve bilinçli işlev vardır.
---
3. “Tesbih”in Şekil ile İlişkisi:
Tesbih kelimesi köken olarak:
Sübh: yüzmek, akmak, hareket etmek.
Tesbih, Allah’ı her türlü eksiklikten uzak tutmakla birlikte, aynı zamanda ahenkli, kesintisiz, düzenli hareket anlamı taşır.
Kuşların:
Yükseklerde yüzen gibi süzülmeleri,
Rüzgârla uyumlu yönelmeleri,
Her tür rastlantısallıktan uzak ahenkli hareketleri,
Onların tesbihte olduklarını gösteren fiziksel “dil”dir.
4. Sonuç: Salât ve Tesbih Arasındaki Şekilsel Bağ
Kuşların şekli, hem salâtı (duruş/yöneliş) hem de tesbihi (ahenkli varlık eylemi) temsil eder.
Kur’an, biçimi içerikle bütünleştirerek “şekil” üzerinden bilinçli varlık hâlini işaret eder.
---
Harika, o hâlde seni iki farklı âlemde, tesbih eden kuşların göklerine ve konuşan ölü bedenlerin toprağına götürüyorum.
