KARZ-I HASEN: Allah’a Ödünç Vermek

 

KARZ-I HASEN: ALLAH’A GÜZEL BORÇ VERMEK

1. Lügat Anlamı

“قرض / karz” kelimesi sözlükte “kesmek” demektir. Farenin bir ekmekten kopardığı parçaya قرضة / kurza, terzinin kumaştan kestiği parçalara قرضات / kurazât denir. Araplar, genellikle geri almak için verdikleri şeylere karz derler. Bu kelime Türkçe’de “ödünç” karşılığıdır.

Dolayısıyla “karz”, aslında bir şeyden parça koparıp ayırmak, kesmek kök anlamından hareketle ödünç vermek mânasına gelmiştir.

“Karz-ı hasen (القرض الحسن)” ise “güzel ödünç” demektir. Bunun güzelliği, herhangi bir çıkar, faiz, riya veya beklenti olmadan; sırf Allah rızası için, din kardeşinin ihtiyacını gidermek amacıyla verilmiş olmasındadır.

---

2. Allah’a Ödünç Vermek

Kur’an’da bazı ayetlerde Allah Teâlâ, infak, zekât ve şükür için yapılan harcamaları “Allah’a güzel bir ödünç vermek” olarak adlandırır.

📖 İlgili ayetler:

• Bakara 245

• Mâide 12

• Hadîd 11, 18

• Tegâbün 17

• Müzzemmil 20

Bu ayetlerde Allah, mü’minlere hitaben:

• İnfakı onurlandırmış, “bizzat Bana ödünç veriyorsunuz” diyerek bu davranışı yüceltmiştir.

• Vaadini kesinleştirmiş, verilenin kat kat artırılarak geri ödeneceğini bildirmiştir.

---

3. Karz-ı Hasen’in Anlam Katmanları

1. Onurlandırma:
   Kulun yaptığı infak, sanki Allah’a verilmiş bir borç gibi gösterilerek değer kazandırılmıştır. Bu, kulun makamını yükselten bir hitaptır.

2. Güvence ve Taahhüt:
   Normalde borç verende geri alma umudu vardır. Allah “Bana ödünç verin, kat kat artırarak size geri vereceğim” buyurarak mutlak bir güvence vermektedir.

3. Samimiyet Şartı:
   “Hasen” kelimesi, sadeliği, güzelliği, ihlâsı ifade eder. Yani Allah’a verilen ödünç, gösterişten, faizden, menfaatten uzak olmalı; sırf Allah rızası için yapılmalıdır.

---

4. Teğabün Suresi Bağlamı

Tegâbün 14-18 ayetlerinde eş, evlat ve malın bir fitne olabileceği, bu sebeple insanın aldanmaması gerektiği belirtilir. Ardından şöyle buyrulur:

“Eğer Allah’a güzel bir ödünç verirseniz, O, onu sizin için kat kat artırır ve sizi bağışlar. Allah, karşılık vereni en iyi bilendir; çok yumuşak davranandır, görüleni ve görülmeyeni bilendir, azîz’dir, hakîm’dir.” (Tegâbün 17)

Burada mal sevgisi ile imtihan edilen mü’minlere, maldan infak etmenin yolu gösterilmiş; bu davranış Allah’a borç vermek şeklinde nitelendirilerek onurlandırılmıştır.

---

5. Diğer Ayetler

• Hadîd 11: “Kimdir o ki Allah’a güzel bir ödünç verecek de Allah onu kat kat artırsın! Onun için şerefli bir ödül vardır.”

• Hadîd 18: “Sadaka veren erkekler, sadaka veren kadınlar ve Allah’a güzel bir ödünç verenler… işte onlar için kat kat artırılacak ve şerefli bir ödül vardır.”

• Bakara 245: “Kimdir o kişi ki Allah’a güzel bir ödünç versin de Allah da ona birçok katlarını katlasın. Allah darlık da verir, genişlik de verir. Ve yalnız O’na döndürüleceksiniz.”

---

6. Tarihsel İbret: İsrailoğulları

Mâide 12’de, İsrailoğulları’nın bu çağrıya kulak vermediği, yani “Allah’a güzel ödünç” verme çağrısını önemsemedikleri için helâk ve felakete sürüklendikleri bildirilir. Bu da “karz-ı hasen”in sadece maddî değil, aynı zamanda imanî bir imtihan olduğunu gösterir.

---

Sonuç

“Karz-ı hasen” kavramı, Kur’an’da infakın onurlandırılmış adıdır.

• Kulun malından “kesip ayırdığı” her harcama, Allah’a verilmiş bir ödünç gibidir.

• Allah, bunu kat kat artırarak iade edeceğini garanti eder.

• Böylece hem dünyada bereket, hem ahirette ebedî mükâfat vaat edilmektedir.

Bu ifade, mecaz gücüyle hem mü’minin şuurunu uyandırır, hem de onu Allah katında değerli kılar.

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 

Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻