Kuranda Evvab Kulu Olmak 🔹
.png)
Kur’an’da Evvâb Kulu Olmak: Bilinçli Dönüşün Ahlakı
.png)
1. Giriş: Dönüşün Yolculuğu
Kur’an, insanın sadece yaratılışını değil, aynı zamanda dönüşünü, yönelişini ve iç muhasebesini de merkeze alan bir hitaptır. Bu yönelişin en seçkin kavramsal temsillerinden biri “evvâb” sıfatında toplanır. “Evvâb”, Arapça “أوْب” (ʾ-w-b) kökünden gelir ve temel anlamı geri dönmek, rücû etmek demektir. Ancak bu dönüş, sıradan bir geri geliş değil, bilinçli bir yönelme, farkındalıkla gerçekleşen bir ruhsal dönüş anlamı taşır. Bu makalede evvâb kavramının Kur’ân’daki anlam derinliği, kullanım bağlamları ve çağdaş mü’min için ahlakî çağrısı detaylı şekilde ele alınacaktır.
2. Evvâb Ne Demektir? Dilsel ve Kavramsal Bir Bakış
“Evvâb” ismi mübalağa kalıbında bir sıfattır ve “çokça dönen, çokça yönelen” demektir. Dönüş burada fiziki değil, manevî bir dönüş, yani tevbe, itiraf, içten yönelme ve sadakatli kulluk anlamındadır.
🔹 “Evvâb” Kimdir?
-
Günahlardan pişman olup çokça tevbe eden,
-
Hevâ, heves, dünya tutkuları gibi Allah’tan uzaklaştırıcı unsurlardan sürekli dönen,
-
Allah dışındaki her şeyden elini eteğini çeken,
-
Sözleri ve davranışlarıyla her zaman Allah’a yönelen,
-
Allah’ı hatırlamayı sürekli bir zikir hâline getiren kimsedir.
3. Evvâb ve Hafîz: Birlikte Anlam Derinliği
Kur’an’da bazı bağlamlarda “evvâb” kelimesi, yine mübalağa kalıbında olan “hafîz” (çokça koruyan, gözeten) kelimesiyle birlikte geçer. Bu, yalnızca yönelen değil, aynı zamanda yönelişini muhafaza eden, Allah’ı ve ahdini unutmayan, kendini gözeten bir bilinç hâlini ifade eder.
Evvâb: Sürekli Allah’a yönelir, O’ndan başkasını kabul etmez.Hafîz: Bu yönelişi korur, bozulmasına izin vermez.
Bu ikililik, Allah’a dönüşün sadece ani bir pişmanlık değil, süreklilik ve istikrar gerektirdiğini gösterir.
4. Kur’an’da “Evvâb” Geçen Ayetler: Peygamberlerin Ortak Vasfı
Kur’an’da “evvâb” sıfatı, bazı seçkin peygamberlerin ahlaki özelliği olarak anılır:
▪ Dâvûd (as) – Sâd 38:17
“Kuvvetli bir kulumuz Dâvûd’u hatırla. O, daima Allah’a yönelen (evvâb) biriydi.”
▪ Süleyman (as) – Sâd 38:30
“O da ne güzel kuldu! O da çokça Allah’a yönelen (evvâb) idi.”
▪ Eyyûb (as) – Sâd 38:44
“Biz onu sabırlı bulduk. Ne güzel kuldu! O da çokça Allah’a yönelen (evvâb) idi.”
Bu örneklerin her biri, farklı hayat şartlarında (güç, nimet, musibet) evvâb olmanın mümkün ve gerekli olduğunu gösterir.
5. Evvâb ile Münîb, Tâib, Hanîf Arasındaki İlişki
Kur’an’da evvâb kavramı;
-
Tâib (tevbe eden) ile pişmanlığı,
-
Münîb (gönülden yönelen) ile içtenliği,
-
Hanîf (Allah’a yönelmiş, eğrilmeyen) ile dosdoğruluğu paylaşır.
Evvâb, bu üç kavramın bileşkesidir:
Hem pişman olur, hem içten yönelir, hem de bu yönelişinde eğrilik göstermez.
6. Evvâb'ın Güncel Anlamı: Modern Dünyada Dönüş
Bugünün Müslümanı için evvâb olmak;
-
Nefsinin ve çağın tuzaklarına karşı bilinçle durmak,
-
Tevbesini bozmamaya azmetmek,
-
Allah’a verdiği sözleri unutmamak,
-
Her anını “Rabbime karşı gelmiş olabilir miyim?” sorusuyla tartmak demektir.
Bu yönüyle evvâb, “muttakî” (sakınan, takva sahibi) kulun da tanımıdır.
7. Sonuç: Dönüş, Sürekli Bir Yöneliştir
Kur’an’ın övdüğü evvâb kul; sadece bir kez yönelen değil, her düşüşten sonra kalkıp yeniden yönelen, gafleti fark edip hemen uyanan ve bu dönüşlerini kalıcı hâle getiren kimsedir. Onun yönelişi bir tövbeler zinciri, bir zikir süreci ve nihayetinde Allah’ın rızasına kilitlenmiş bir istikamet hâlidir.
“Evvâb”, pişman olan değil, pişmanlıkla hayatını değiştiren kimsedir.“Evvâb”, tevbe eden değil, tevbesinde sebat eden kimsedir.“Evvâb”, Allah’a bir defa yönelen değil, her defasında Allah’a dönen kimsedir.
Yorumlar
Yorum Gönder