İnzal Kavramı ve Kadir

 

KADİR: “İstifadeye Sunulmaya Başlanan Gece”

Leyletu’l-Kadr (Kadir Gecesi), Kadir Suresi’nde geçen ve İslam dünyasında özel bir yere sahip olan bir ifadedir.

“Leyl/gece” kelimesi bilindiği gibi akşamdan sabaha kadar olan zaman dilimini ifade eder. Bununla birlikte karanlığı, olumsuzluğu, cahilliği anlatmak için de sembolik olarak kullanılır.

“Kadir” kavramı ise çok geniş bir anlam alanına sahiptir. Qdr kökünden gelen bu kelime; ölçmek, planlamak, takdir etmek, güç yetirmek, değer biçmek, tayin etmek, rızkı daraltmak, kudret, servet, miktar, hüküm ve kader gibi anlamlara gelir. İnsana nispetle, zahmetli ve külfetli işleri sabır ve gayretle üstlenme gücünü de ifade eder.

Dolayısıyla “kadir” sadece kutsallığı değil, aynı zamanda emek, çaba ve azimle elde edilen kıymeti de anlatır.

---

Surenin Mesajı

Surenin ilk ayeti şöyledir:

“Biz onu Kadir gecesinde inzal ettik.”

Buradaki “onu” ifadesiyle kastedilenin Kur’an olduğu konusunda görüş birliği vardır. Demek ki geceyi kıymetli yapan şey, Kur’an’ın o gece inzal edilmeye başlanmasıdır. Yani geceye değerini katan, bizzat Kur’an’dır.

Kur’an’ın Ramazan ayında indirilmeye başlandığı (Bakara 2/185) dikkate alındığında, söz konusu gece Ramazan gecelerinden biridir. Ancak o tarihin hangisi olduğu kesin olarak bilinemez; çünkü zaman bir daha geri gelmez. Bu nedenle tarihselleşmiş bir geceyi vesile kılıp beklentilere kapılmak yerine, her insan kendi “kadir gecesi”ni aramalıdır.

Peki o hangi gecedir?

Bir insanın, “İşittik ve itaat ettik” diyerek Kur’an’ı kabul ettiği, onunla tanıştığı, iman ve sorumluluk bilincini kuşandığı an, işte o onun Kadir gecesidir. Bu an, Kur’an’sız geçirilmiş koca bir ömürden daha kıymetlidir.

Bin ayın yaklaşık seksen yıla tekabül etmesi de anlamlıdır. Çünkü insan için Kur’an ile buluştuğu an, Kur’an’sız geçirilmiş bir ömürden daha hayırlıdır.

---

İnzal Kavramı

Kur’an’ın “inzal” edilişi, sadece bir defalık bir iniş değil, sürekli istifadeye sunulma sürecidir. İnzal, yüksekten aşağıya indirmek, kullanılabilir hale getirmek demektir. Kur’an’da aynı kökten gelen fiiller;

• demirin,

• hayvanların,

• yağmurun,

• elbisenin,

• bıldırcın ve selvanın,

“inzal” edildiğini, yani insanların istifadesine sunulduğunu anlatır.

Aynı şekilde Kur’an da elçiye vahiy yoluyla verilmiş ve tüm insanlığa istifadeye açılmıştır. Kim Kur’an’la meşgul olursa, o anda onun için bir “inzal” gerçekleşir.

---

Bin Aydan Hayırlı Gece

Kadir Suresi, bu süreci sadece bir “gece” ile sınırlamaz. “Bin aydan hayırlı” ifadesi semboliktir; çokluk ve büyüklüğü ifade eden bir ifadedir. Burada önemli olan, zamandan ziyade içeriktir.

Melekler ve Ruh’un, Rabbin izniyle her iş için “inzal olması”, yani vahyin insanın önüne iş ve sorumluluk getirmesi demektir. Bu, gökten sepetle sevap taşımak değil; Kur’an’ı okuma, anlama, anlatma, yaşama ve toplumsal adaleti tesis etme görevidir.

“Tan yeri ağarıncaya kadar” ifadesi ise kişinin Kur’an ile aydınlığa kavuştuğu anı simgeler. O an, insanın güven ve barış ortamına hicret ettiği andır.

---

Kadirli Olmak

İnsanın kadirli, kıymetli bir anı kendiliğinden gelmez. Onu, emek vererek, sabrederek, zorluklara göğüs gererek kendi çabasıyla kazanır.

Kadir gecesinin kadri, kişinin hayatına Kur’an’ın anlam ve sorumluluk olarak girdiği anla ortaya çıkar. Bu, bireysel bir aydınlanma olduğu kadar, toplumsal bir dönüşüm çağrısıdır da:

Zulüm ve baskı ortadan kalkıncaya, din tamamen Allah’ın oluncaya, yani toplumda adalet, eşitlik, özgürlük ve güven sağlanıncaya kadar (Bakara 2/193; Enfâl 8/39).

---

Sonuç

Kadir gecesi, tarihte bir defa yaşanıp kalmış bir gece değil; her insanın hayatında Kur’an’ın inzal edilmeye başladığı anı temsil eder. O an, imansız geçen bir ömürden daha kıymetlidir.

Ülkemizin ve insanlığın ihtiyacı da işte bu kadirli anı yakalamaktır:

Kur’an’la aydınlanmak, sorumluluk bilinciyle güven ve barış ortamına kavuşmak.