Misak: Allah ile İnsan Arasındaki Unutulan Ahit
KUR’AN’DA MİSAK KAVRAMI
Giriş
Kur’ân’da “misak” (ميثاق) kavramı 34 yerde geçmektedir. Sözlük anlamı; sağlam söz almak, bağlanmak, tutunmak, yapışmak şeklindedir. Allah’ın kullarıyla misak yapmasının amacı, onların verdikleri söze sadık kalıp kalmadıklarını sınamak, doğrulayanları hesaba çekmek ve inkârcılara da elem verici bir azap hazırlamaktır (Ahzâb 33/8).
“Misak” çoğunlukla süresi belirtilmeyen, bağlayıcı bir sözleşmeyi ifade ederken; belirli süreyle yapılan sözleşmeler için farklı kelimeler kullanılmıştır.
Misak ile İlgili Kavramsal Çerçeve
Misak ile İlgili Fiiller
-
وثق (veseka): Bağlamak, kuvvetle tutmak. Misak kelimesi bu kökten türemiştir (Bakara 2/256; Fecr 89/26).
-
موثق (mûsevveg): Süreli güvence, taahhüt anlamına gelir (Yûsuf 12/66).
Misak Türleri
Kur’an’da geçen misaklar iki ana gruba ayrılabilir:
-
Süresiz Misaklar: Allah ile insanlar arasında yapılan bağlayıcı sözleşmeler.
-
Süreli Misaklar: İnsanlar arası yapılan belirli vadeli taahhütler.
Kur’an’da Süresiz Misaklar
1. Peygamberlerin Misakı
Allah, peygamberlerden vahyi tebliğ ve doğrulayan elçilere destek olma hususunda sağlam söz almıştır.
-
Ahzâb 33/7: Nûh, İbrahim, Musa, İsa ve Muhammed’den alınan misak.
-
Âl-i İmrân 3/81: Peygamberlerden, kendilerinden sonra gelecek elçiyi tasdik edip destekleme sözü alınmıştır.
2. Kitap Ehli ve Kitaba Varis Olanların Misakı
-
Âl-i İmrân 3/187: Kitabı açıklamak ve gizlememek üzerine alınan misak.
-
Hadîd 57/8: Allah’a iman üzerine verilmiş söz.
-
A’râf 7/169-170: Kitaba varis olan neslin misakı ve bu misaka aykırı davranışları.
3. Hıristiyanların Misakı
-
Mâide 5/14: “Biz Hıristiyanız” diyenlerden alınan misak, fakat onlar bunun bir kısmını unuttular.
4. İsrailoğullarının Misakı
-
Mâide 5/12: İsrailoğullarından namaz, zekât ve peygamberlere iman üzerine alınan misak.
-
Nisâ 4/154; Bakara 2/63, 93, 70: Tûr Dağı’nın üzerlerine kaldırılmasıyla pekiştirilen misak.
Kur’an’da Süreli Misak
Süreli anlaşmalara örnek:
-
Yûsuf 12/66: Yakup’un oğullarından aldığı, “onu geri getirme” şartlı sözü. Burada “موثق” kelimesi kullanılmıştır.
Misakın Alınması
-
Mâide 5/7: “İşittik ve itaat ettik” denildiğinde verilen misak.
-
Bakara 2/285-286: Mü’minlerin iman, itaat ve bağışlanma üzerine verdikleri söz.
-
Nûr 24/51: Mü’minlerin Kur’an’a ve Resule davet edilince verdikleri itaat sözü.
Misakın Bozulması
Kur’an, misakı bozmayı şiddetle eleştirir:
-
Nebze (نبذ): Misakı önemsememek, ihmal etmek (Âl-i İmrân 3/187).
-
Nakaza (نقض): Misakı parçalamak, iptal etmek. Bu kökten gelen örnekler:
-
Nisâ 4/155: Misakı bozmaları sebebiyle kalplerin mühürlenmesi.
-
Bakara 2/27: Misakı bozup yeryüzünde fesat çıkaranlar.
-
Mâide 5/13: Misakı bozmaları sebebiyle lanetlenme.
-
Nahl 16/92: Misakı bozan kadın benzetmesi.
-
Ra’d 13/25: Misakı bozanlara lânet ve cehennem tehdidi.
-
Buna karşılık, Ra’d 13/20’de misakı bozmayanların övüldüğü görülür.
Evlilik ve Kavimler arası Anlaşmalarda Misak
-
Nisâ 4/21: Evlilik bağı, süresiz bir sözleşme olarak “misak” kavramıyla ifade edilir.
-
Enfâl 8/72: Kavimler arası yardımlaşma ve savaşmama anlaşmaları da misak kapsamındadır.
Sonuç
Kur’an’da misak, Allah ile kulları arasında sürekli geçerliliği olan bağlayıcı bir sözleşmedir. Bu sözleşme:
-
Peygamberlerden,
-
Kitap ehli ve kitap varislerinden,
-
Hıristiyanlardan,
-
İsrailoğullarından alınmıştır.
Ayrıca müminlerin de doğrudan muhatap olduğu bir taahhüttür. Misaka sadakat iman göstergesiyken, misakı bozmak hem dünya hem ahirette ağır sonuçlar doğurur.
Kur’an’ın vurguladığı temel gerçek şudur: Allah ile yapılan misak, tüm insanlık için bağlayıcıdır ve bu bağ, iman, itaat ve salih amel ile korunur.
Yorumlar
Yorum Gönder