SARP YOKUŞ ? Zor Olanı Seçmek ⛰️

⛰️ SARP YOKUŞ ? Zor Olanı Seçmek

Kur’an’daki “sarp yokuş” (el-‘Aqabah) ifadesi, Beled Suresi 11. ayette geçer. Bu kavramı sure bütünlüğünde ve Kur’an’ın genel mesajı çerçevesinde tahlil edelim:

---

1. Sure Bağlamı: Beled Suresi’nin Yapısı

Beled Suresi temelde insanın dünya hayatındaki imtihanına, özgür iradesine ve sorumluluğuna odaklanır. Sure şu şekilde bölünebilir:

Ayet 1-4: İnsanın doğası ve sorumluluğu

> “Hayır, bu beldeye andolsun. Ve sen bu beldede oturmaktasın. Ve bir baba ile doğurduğuna. Ant olsun, Biz insanı bir zahmet içerisinde yarattık.”

Burada insanın hayat mücadelesi içinde olduğu, yaratılış itibariyle bir çaba ve zorlukla sınandığı vurgulanır.

Ayet 5-10: Nankörlük ve kibirle yüzleşme

> “Kendisine kimsenin güç yetiremeyeceğini mi sanıyor? ‘Yığınla servet tükettim!’ der. Kendisini kimsenin görmediğini mi sanıyor? Biz ona iki göz vermedik mi? Bir dil ve iki dudak da? Ve ona iki yolu göstermedik mi?”

İnsana verilen donanım (göz, dil, dudak) ve rehberlik (iki yol: iyi-kötü, doğru-yanlış) hatırlatılır. Ancak insan, bu donanımlara rağmen nankörlük ve bencillik içinde olabilir.

Ayet 11: “Feketehame-l ‘akabeh / Fakat o, sarp yokuşu aşamadı.”

Bu ayet suredeki kırılma noktasıdır. İnsanın önünde bir “sarp yokuş” vardır; onu aşmak gerekir. Ancak çoğu insan bu zorlu süreci göze almaz.

---

2. “Sarp Yokuş” (el-‘Aqabah) Mecazı Neyi Temsil Eder?

a. Bireysel Ahlakî Direniş

‘Aqabah, kelime olarak zor geçit, dik yokuş anlamındadır. Burada mecazen, insanın nefsine karşı vermesi gereken mücadeleyi, bencillikten cömertliğe, kibirden tevazuya geçişin zorluğunu temsil eder. Yani sarp yokuş: ahlakî bir devrimdir.

b. Sosyal Adalet Mücadelesi

Devam eden ayetler “sarp yokuş”un ne olduğunu açıklar:

> “O sarp yokuş nedir, bilir misin?

Bir boynu (köleliği) çözmektir.

Ya da açlık gününde bir yetimi doyurmaktır,

yahut topraklarda sürünen bir yoksulu.” (Beled, 12–16)

Bu açıklamalar, ‘akabeh’in soyut değil somut toplumsal eylemler içerdiğini gösterir:

Köle azat etmek: özgürlük ve eşitlik.

Aç ve yoksula yardım: ekonomik adalet.

Yetimi gözetmek: toplumsal sorumluluk.

c. Tevhidî Duruş

Ardından gelen ayette bu yolun kimlere ait olduğu açıklanır:

> “Sonra iman edenlerden olmak; sabrı ve merhameti tavsiye edenlerden olmak.” (Beled, 17)

Burada iman, bireysel inançtan çok bir duruşu temsil eder: sosyal adaletin ve merhametin savunucusu olmak.

---

3. Kur’an Genelinde “Yokuş” ve “Çaba” Teması

Kur’an’da insana sıkça çaba (sa‘y) ve mücadele (cihad) yüklenir. Örneğin:

“Biz insanı zahmet içinde yarattık.” (Beled 4)

“Gerçekten çabanız çeşit çeşittir.” (Leyl 4)

“İnsan için ancak çalıştığı vardır.” (Necm 39)

Bu bağlamda ‘akabeh, Kur’an’ın ahlaki çabayı merkez alan mesajıyla tam uyum içindedir.

---

Sonuç: Sarp Yokuş Bir Semboldür

Sarp yokuş, bireyin ve toplumun önündeki en büyük engellerin metaforudur. Bu yokuş,

nefse karşı direnişi,

mala ve güce tapınmayı terk etmeyi,

adalet, özgürlük ve merhamet yolunda bedel ödemeyi içerir.

Bu yokuş aşılmadan iman tamamlanmaz. Zira sureye göre gerçek iman ancak bu yolu seçmekle başlar.