UYARI / HATIRLATMA
Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.
Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.
Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.
Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz
Kur’an’da sadaka kavramı; yalnızca maddi yardım değil, aynı zamanda toplumsal arınma, vicdanî sorumluluk, gizli bir ahlâkî imtihan ve samimi iman testi olarak sunulur. Sarsıcı olması gereken şey, sadakanın görünürdeki “verme” fiilinin ötesinde, insanın egosuyla, çıkarıyla, bencilliğiyle ve ahlâkî düzeyiyle doğrudan ilişkili olmasıdır.
Aşağıda Kur’an merkezli bir incelemeyle bu boyutlar sıralanmıştır:
---
1. Sadaka: Malın değil, nefsin temizliğidir
"Onların mallarından sadaka al ki bununla onları arındırıp temizleyesin..." (Tevbe 9:103)
Sadaka, malın azalması değil, nefsin arınması içindir. Fakire verilen şey gerçekte veren kişiyi temizler. Bu, insanın içindeki kibri, sahiplenmeyi ve dünyevî bağı kesmesini sağlar.
Sarsıcı gerçek: Sadaka aslında fakirin değil, zenginin ihtiyacıdır. Alan kişinin değil, veren kişinin arınmasına hizmet eder.
---
2. Sadaka, gizli verilirse ruhu temizler, açıktan verilirse toplumu eğitir
"Eğer sadakaları açık verirseniz ne güzel! Ama eğer onları gizlice verir ve yoksullara verirseniz bu sizin için daha hayırlıdır..." (Bakara 2:271)
Kur’an’da iki yönlü sadaka vurgusu vardır:
Açıktan sadaka: Toplumu bilinçlendirir, başkalarını teşvik eder.
Gizli sadaka: Ruhî arınmayı sağlar, riya ve gösterişten korur.
Sarsıcı vurgu: Gizli verilen sadaka, Allah ile kul arasında bir sırdır. Gösterişle verilen sadaka ise boşa gider.
---
3. Riya ile verilen sadaka, Allah katında ‘hiçtir’
"Ey iman edenler! Başa kakma ve eziyetle sadakalarınızı boşa çıkarmayın..." (Bakara 2:264)
Bir kimse sadaka verir ama ardından "Ben verdim!" diyerek başa kakarsa, o sadaka yok hükmündedir.
Sarsıcı mesaj: Gösterişle, reklamla, siyasi beklentiyle, oy avcılığıyla verilen yardımlar Kur’an’a göre hiç verilmemiş gibidir.
---
4. Sadaka, kalpteki ilahları ortaya çıkarır
"Onlar Allah yolunda infak ederler ama bu, onlara ağır gelir." (Tevbe 9:57)
Sadaka, insanın içindeki putları — para, konfor, statü — ortaya çıkarır. Veren ile vermeyen arasında bir imtihan çizgisi çeker.
Sarsıcı gerçek: Vermekten yükselen değil, veremeyip kıvrananlar Allah’a daha uzaktır.
---
5. Gerçek sadaka, ‘kendi canının çektiğinden’ verilir
"Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe asla iyiliğe (birr) ulaşamazsınız..." (Âl-i Imrân 3:92)
Kur’an’a göre sadaka, artanı değil en çok sevdiğini feda etmektir. Bu, maldan çok gönül sadakasıdır.
Sarsıcı uyarı: Sadaka, dolapta kalmış giysiyle, tarihi geçmiş erzakla olmaz. İyilik, can yakan bir fedakârlıktır.
---
6. Sadaka yalnızca fakire değil, sistemin dışlanmışlarına verilir
"Sadakalar, Allah’tan bir farz olarak yalnızca; fakirlere, miskinlere, çalışanlara, gönülleri kazanılacaklara, kölelere, borçlulara, Allah yolunda olanlara ve yolda kalmışa aittir..." (Tevbe 9:60)
. Bu, sadakanın sadece “fakir”e değil, sistemin dışına itilmiş tüm kesimlere yönelik olduğunu gösterir:
- Borçlu: Ekonomik sistemin kurbanı
- Yolda kalmış: Göçmen, evsiz, sürgün
- Köle: Özgürlüğü elinden alınmış
- Kalbi kazanılacak kişi: Sosyal barış ve birlik için kritik figür
Sarsıcı yorum: Sadaka, sadece acıyı dindirmez; toplumu yeniden inşa eden bir adalet aracıdır.
---
7. Sadaka bir borçtur — Allah’a verilen borç
"Kim Allah’a güzel bir borç verirse, Allah onu kat kat öder..." (Bakara 2:245)
Sadaka, bir iyilik değil, borçtur. Allah, fakirin hakkını zenginin eline koyar. Veren aslında emaneti iade etmektedir.
Sarsıcı farkındalık: Sadaka, bir lütuf değil; fakirin hakkıdır. Vermeyen, hakkı gasp edendir.
---
8. Sadaka bir “iman testi”dir
"Sadaka verin!" dendiğinde, münafıklar küçümseyerek şöyle der: “Allah mı doyuracakmış onları?” (Yasin 36:47)
Sadaka, münafıkla mümini birbirinden ayıran ahlaki sınavdır. Cimri, çıkarcı, dünyevî düşünen kimseler sadakaya anlam veremez.
Sarsıcı sonuç: Sadaka veren iman eder. Sadaka vermeyen imanı tartışılır hâle gelir.
---
Özet: Kur’an’da Sadaka Ne Değildir?
- Sadece fakire yardım değildir; bu bir vicdan temizliğidir.
- Gösterişle, kamerayla yapılan yardım sadaka değil, reklamdır.
- Artandan değil, sevdiğinden verilen sadakadır makbul olan.
- Sadaka, sistemin ezdiği her kesime ulaşmalıdır.
- Sadaka, bireyin içindeki bencilliği ortaya çıkaran bir aynadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder