Onları Allah Gibi Severler 🧠
“Onları Allah Gibi Severler”: Bakara 165–167 Üzerinden Şirk, Sevgi ve Takipçilik Üzerine Kavramsal Bir İnceleme
Kur’an’da şirk, sadece taş-heykel putlara tapmakla sınırlı olmayan, çok katmanlı bir sapmadır. Bakara Suresi 165–167. ayetleri, bu sapmanın duygusal bir boyuta sahip olduğunu, özellikle de sevgi yoluyla Allah’tan başkasına yönelmenin nasıl bir şirk biçimi olduğunu güçlü bir şekilde ortaya koyar.
---
1. Sevgi Yoluyla Şirk: “Allah’ı Sever Gibi Severler”
“Onları Allah’ı sever gibi severler” (Bakara 165)
Bu ifade, şirk tanımını klasik kalıpların dışına taşır: Allah’tan başkasına tanrısal değer atfetmek, bazen akıldan çok kalple, özellikle de sevgideki aşırılıkla gerçekleşir.
🔍 Kelime Analizi:
يُحِبُّونَهُمْ (yuḥibbūnahum): “Onları severler” – kök: ḥ-b-b
Bu kök, hem duygusal sevgiyi hem de sadakatle bağlılığı ifade eder.
Kur’an’da bu kök, Allah’ın müminleri sevmesi (Maide 54), insanların malları sevmesi (Al-i Imran 14) gibi farklı düzeylerde kullanılır.
📌 Kavramsal Not:
Burada “sevgideki eşitlik”, şirk olarak tanımlanır. Yani kişi Allah’tan başka bir kişiyi, topluluğu, otoriteyi veya sembolü, Allah’ın sevilmesi gereken tarzda severse bu, şirk olur.
---
2. “Endâd” Edinmek: Otorite ve Aracılık Üzerinden Şirk
“Allah’tan başka endâd edinirler…”
🔍 Kelime Analizi:
أنداد (endâd) – tekil: nidd, kök: n-d-d
Anlamı: denk, eş, benzer, rakip.
Kur’an’da Allah’a nidd edinmek, O’na yetki ve otorite bakımından eş koşmak anlamına gelir.
🧠 Kavramsal Açıklama:
Bugün bu endâd:
"Allah ile aramızda şefaatçi olacak"
"Allah adına hüküm koyar"
"Allah’a ulaştıran tek yoldur" gibi söylemlerle kişiler, kurumlar veya sözler olabilir.
---
3. Takipçi–Önder İlişkisi: Suç Ortaklığı mı?
“Kendilerine uyulanlar, uyanlardan berî olurlar” (Bakara 166)
Kıyamet sahnesinde Allah dışında otorite tanıyanların gerçek yüzü ortaya çıkar. Otorite konumundaki kişi veya yapı (şeyh, alim, lider, cemaat) artık mesuliyet almak istemez.
🔍 Kelime Analizi:
تَبَرَّأَ (teberrā) – kök: b-r-ء
Anlamı: uzak durmak, ilişiğini kesmek, sorumluluk reddi
“Berâet”, Kur’an’da bazen temizlenmek anlamında da kullanılır (Tevbe 1).
🎯 Vurgu:
Dünyada taparcasına bağlılık gösterilen liderler, kıyamet günü sorumluluk kabul etmez. Takipçilerin “ben emredileni yaptım” savunması işe yaramaz.
---
4. Geri Dönme Arzusu ve Pişmanlık
“Keşke bir kez daha dönsek de biz de onları terk etsek…” (Bakara 167)
“Allah, yaptıklarını onlara hasret olarak gösterir”
Bu ayetteki “hasret” kelimesi, Kur’an’da nadiren geçer ama en yakıcı duygulardan biridir.
🔍 Kelime Analizi:
حَسَرَات (ḥasarāt) – kök: ḥ-s-r
Anlamı: derin pişmanlık, iç burkan kayıplar
Aynı kökten “ḥasret” kelimesi, Kehf 6. ayette “onlar iman etmiyor diye kendini tüketecek gibisin” şeklinde kullanılır.
💡 Anlam:
İnsanlar, sevgiyle bağlandıkları sahte otoritelerin kendilerini yüzüstü bırakmasıyla büyük bir iç çöküş yaşar. Geri dönüş arzusu, gerçek anlamda bir arınma değil, sadece suçtan kurtulma isteğidir.
---
Sonuç: Sevgi, Otorite ve Tevhid Dengesi
Bakara 165–167, bize dinî hayatın merkezine alınan duygusal sadakatin yanlış yönlendirildiğinde şirke dönüşebileceğini anlatır. Kur’an sadece davranışları değil, niyetleri ve sevgileri de sorgular.
❗ Allah’a ait olması gereken koşulsuz sevgi, kişilere, cemaatlere, sözlere, yapılar veya geçmiş figürlere yönelirse bu, Kur’an’a göre şirktir.
---
💬 Son Söz:
Bugünün “şefaatçiler”, “aracılar”, “tek kurtarıcılar”, “kutsal önderler” etrafında şekillenen din anlayışı, aslında Bakara 165–167’de tarif edilen şirk çukurunun çağdaş versiyonudur.
🔔 Tevhid, sadece “Allah birdir” demek değil, yalnızca O’nu sevip O’na boyun eğmek, O’nun dışında kimseye kör bağlılık göstermemektir.
UYARI / HATIRLATMA
Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.
Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.
Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.
Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz
Yorumlar
Yorum Gönder