Ekonomik-Ahlâkî Denge Yasası

📖 Kur’an’daki Ekonomik-Ahlâkî Denge Yasası

Kur’an, ekonomik hayat ile ahlâkî erdemleri bir bütün olarak ele alır. Malı kazanma, kullanma ve paylaşma konularında aşırılıklardan sakınmayı; bunun yanında affedicilik ve yumuşaklığı esas alan bir denge öğretir. Bu yasayı üç ana başlıkta inceleyebiliriz:

---

🌱 1️⃣ Malda Denge: Ne Cimrilik Ne İsraf

🔹 Ayetler:

• Bakara 2:219

  “Sana neyi infak edeceklerini soruyorlar. De ki: İhtiyaçtan artanı (ʿafv).”

• İsra 17:29

  “Elini boynuna bağlayıp sıkı tutma (cimrilik etme), ama bütünüyle de açma (israf etme); sonra kınanmış ve eli boş kalırsın.”

• Furkan 25:67

  “Harcadıklarında ne israf ederler ne de cimrilik yaparlar; ikisi arasında dengeli bir yol tutarlar.”

📝 Açıklama:

📌 Eli boynuna bağlamak → Aşırı tutumluluk/cimrilik

📌 Eli tamamen açmak → Aşırı savurganlık/israf

💡 Kur’an bu iki uçtan sakındırır ve “قَوَامًا” (itidal, denge) kavramını getirir.

🔑 İlke:

Kişi kendi ihtiyacını karşılamalı, kalan fazlalığı başkalarıyla paylaşmalı. Ne kendini mahrum bırakmalı ne de malını hesapsızca saçıp savurmalı.

---

🌿 2️⃣ Ahlâkta Denge: Affedicilik ve Kolaylık

🔹 Ayetler:

• A‘râf 7:199

  “Affı esas al, marufa emret ve cahillerden yüz çevir.”

• Şûrâ 42:40

  “Kötülüğün karşılığı onun dengi bir kötülüktür; fakat affedip düzeltirsen, bu daha hayırlıdır.”

• Nûr 24:22

  “…Affetsinler ve hoşgörsünler. Allah’ın sizi bağışlamasını istemez misiniz?”

📝 Açıklama:

📌 ʿAfv (عفو) burada insan ilişkilerinde yumuşaklığı, bağışlamayı ve kolaylık göstermeyi ifade eder.

📌 Affedicilik, toplumda sosyal barış ve ekonomik yardımlaşmayı besleyen bir ruh hali oluşturur.

🔑 İlke:

İnsan hem kalbinde kin tutmamalı hem de ilişkilerinde hoşgörülü olmalıdır.

---

🌾 3️⃣ Ekonomik ve Ahlâkî Dengede Ortak Amaç

Kur’an’daki ekonomik-ahlâkî denge yasasının nihai hedefi:

✔ Toplumsal adalet (zengin ile fakir arasındaki uçurumu kapatmak)

✔ Bireysel arınma (nefis terbiyesi, mal sevgisinin kalbe hâkim olmaması)

✔ Sosyal barış (kin ve kıskançlığın yerine paylaşma ve affedicilik)

---

🔥 Bu Yasadan Çıkan 5 Kural (Özet)

Kural	Ayet Kaynağı
Artanı paylaş, israf etme	Bakara 2:219
Ne eli sıkı ne de bütünüyle açık	İsra 17:29
Harcamada orta yolu tut	Furkan 25:67
Affet, kolaylaştır, zorlama	A‘râf 7:199
Hoşgörülü ve cömert ol	Nûr 24:22; Şûrâ 42:40

---

✨ Sembolik Yorum

• Eli sıkı olmak → Nefsin korkularına teslimiyet.

• Eli büsbütün açmak → Nefsin arzularına esaret.

• ʿAfv → Hem malda hem kalpte fazlalığı (artakalanı) arıtıp paylaşmak.

Kur’an bu sembollerle “denge” üzerinde bir hayat inşa edilmesini ister.

---

📜 Sonuç

Kur’an’ın ekonomik-ahlâkî denge yasası:

✅ Malı kullanmada denge,

✅ İnsani ilişkilerde hoşgörü

✅ Kalpte ve toplumda arınma sağlar.

Bu yasa, bireysel sorumluluğu ve toplumsal adaleti birlikte öğütler.