Allah’a Dönüş Kavramı 🕊️
.png)
🕊️ İstircâ (Allah’a Dönüş) Kavramı ve Kur’an’daki Tevhidî Anlamı
(Bakara Suresi 156. Ayet Merkezli Bir Tahlil)🌿 1. İstircâ Nedir?
-
İstircâ, Kur’ân’da Bakara 2:156 ayetinde geçen “إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ” ifadesinden türetilmiş bir terimdir.
-
Sözlükte rücu‘ (رجع) kökünden gelir; “geri dönmek, yaptığı işten vazgeçmek, ilkeye dönmek” gibi anlamlara gelir.
-
Terimleşmiş haliyle: Bir musibet karşısında müminin, ‘Biz Allah’a aitiz ve yalnızca O’na döneceğiz’ diyerek Allah’ın ilkelerine sarılacağını ilan etmesidir.
🧩 2. Ayetin Derin Manası (Bakara 2:156)
"Onlar, kendilerine bir musibet isabet ettiğinde şöyle derler: 'Biz Allah’a aidiz ve O’na döneceğiz.'"
Bu ifadede:
-
Aidiyet: “Biz Allah’a aidiz” → Allah’a ait olmanın ve kul olmanın bilinci.
-
Dönüş: “O’na döneceğiz” → Hem ölümden sonraki dönüş hem de hakikate dönüş anlamı taşır.
🔎 3. “Dönüş” Ne Demektir?
İki temel yönü vardır:
A. İrade ile dönüş (dünya hayatında)
-
Allah’a yönelmek, O’nun ilkelerini uygulamak.
-
Tevbe, adalet arayışı, sorumluluk bilinci.
B. Zorunlu dönüş (ölümden sonra)
-
Ölüm ve yeniden dirilişle Allah’a döndürülmek.
-
Bu dönüşte irade yoktur, takdirîdir.
📌 4. Metinden Çıkarılan Temel Tespitler
✅ 1. İstircâ kuru bir teslimiyet değil, bilinçli sorumluluktur
-
Musibet karşısında Allah’ın ilkelerine dönmeyi, O’nun koyduğu adalet sistemini işletmeyi ifade eder.
-
Kadercilik değil, aktif sabır ve hukukî mücadele önerir.
✅ 2. "Allah’a dönüş", "Allah’a döndürülme"den farklıdır
-
Dönüş: Kişinin kendi iradesiyle Allah’ın koyduğu hak, adalet, doğruluk ilkelerine yönelmesidir.
-
Döndürülme: Ölüm ve hesap gününde herkesin Allah’a götürülmesidir; irade yoktur.
✅ 3. Musibet, kulların fiilinin sonucudur
-
Musibet Allah tarafından yaratılır ama sebepler kul eliyle oluşur.
-
İnsanlar, bu musibetlerin faili olduklarında sorumludurlar; cezalandırılabilirler.
✅ 4. Sabır, pasif bekleyiş değil; ilkeli duruş ve mücadeledir
-
Mümin, intikam almaz ama adaletin yollarını arar.
-
Haksızlık karşısında sessiz kalmaz; hakkı arar ama adalet sistemi içinde.
✅ 5. Allah’a dönüş, adaleti gerçekleştirmek için bir çağrıdır
-
Kur’an’a göre dönüş, sadece Allah’a yönelmek değil, aynı zamanda zulmü ortadan kaldırmak ve ıslah etmek için yapılan bir eylemdir.
-
Bunun örneği: Bakara 155-157’deki sabır, istircâ, rahmet ve doğru yol vurgusudur.
✅ 6. Musibetler bir eğitim sürecidir (fitne – bela ilişkisi)
-
Öğrencinin sınavla olgunlaşması gibi, mümin de bela ile terbiyeden geçer.
-
Bu süreç, ruhu arıtır, kişiyi olgunlaştırır ve toplumda tevhidî bir bilinç inşâ eder.
📖 5. İlgili Ayetlerle Kur’an Bağlamı
| Ayet | Ana Tema | İstircâ ve Dönüş Bağlantısı |
|---|---|---|
| Bakara 2:45-46 | Sabır ve salât | Rablerine dönenler, dönüşü bilenler için ağır gelmez. |
Mü’minun 57-61 | Titreyen kalpler, yöneliş | Rabbe dönen, iyiliklerde yarışanlar övülür. |
A’raf 168 | Sınanma ve dönüş | İyiliklerle-kötülüklerle denendiler ki dönsünler. |
Rum 41 | Karada-denizde kargaşa | İnsanlar dönsünler diye musibet tattırılır. |
Zuhruf 28, 48 | İbrahim’in mesajı | Dönerler diye kalıcı söz ve azap gönderilir. |
Fecr 27-30 | Nefsin dönüşü | Allah’a yönelmiş nefis: “Dön Rabbe!” çağrısı. |
Bakara 28 | Ölü, diri, ölüm, dönüş | Allah yaşatır, öldürür ve Kendisine döndürür. |
En’âm 36 | Diriltme ve dönüş | Ölüyü Allah diriltir, yalnızca O’na döndürülür. |
Mâide 105, Nûr 64 | Hesap ve dönüş | Herkes Allah’a dönecek, hesabı O verecektir. |
⚖️ 6. Adalet Perspektifi: “Berlin’de Hâkimler Var”
İstircâ, bireysel öfke ya da kadercilik değil, hukukî adaletin işletilmesi çağrısıdır.
-
Haksızlık karşısında sabır, adaleti sağlama mücadelesidir.
-
Bu yönüyle İstircâ ifadesi, “adaleti Allah’ın belirlediği çerçevede arama” bilincidir.
🌱 7. Dinin Amacıyla Bağlantısı
-
Din, canı, aklı, malı, dini ve nesli korumak içindir.
-
Bakara 155-157’deki musibetler, bu değerlere yapılan saldırılardır.
-
Mümin, bu değerlere yapılan saldırılar karşısında Allah’ın gösterdiği çerçevede davranır, sabreder, ama hak aramaktan da geri durmaz.
✍️ SONUÇ
Bakara 2:156’daki “İnna lillahi ve inna ileyhi râciûn” ifadesi, kaderci bir sabır değil, bilinçli, ilkeli bir mücadele çağrısıdır. İstircâ, müminin:
-
Kendini Allah’a ait görmesini,
-
O’na bilinçli dönüşünü,
-
İlahi ilkelere teslimiyetle bağlanmasını ifade eder.
Bu dönüş, sadece musibete karşı bir iç teselli değil, sosyal adaletin, ahlakın ve tevhidin hayatın merkezine yerleştirilmesidir.
Yorumlar
Yorum Gönder