Kur’an’da akıl (عقل) üzerine gerçekten şaşırtıcı ve düşündürücü yönlerden biri, “akıl” kelimesinin hiç isim olarak geçmemesi ama sürekli fiil olarak (يعقلون – aklederler) kullanılmasıdır. Bu, çok derin ve mecazi bir öğretidir:
---
🔍 Akıl Kur’an’da Bir Fiildir, Bir Süreçtir – Bir Potansiyel Değil, Bir Eylemdir!
Kur’an’da “akıl” kelimesi bir nesne, varlık ya da içsel bir güç olarak değil; aktif bir fark ediş, bağlantı kurma ve sonuç çıkarma eylemi olarak geçer.
🧠 "Aklı olanlar" değil, "akledenler" vardır:
“İşte biz âyetleri, aklını kullanan bir topluluk için böyle açıklıyoruz.”
(Bakara 2:242)
“Düşünesiniz diye size ayetleri böyle açıklıyoruz.”
(Bakara 2:219)
Bu kullanım biçimi şu anlamı verir:
“Akıl, sizde olan bir şey değil; sizin yaptığınız bir şeydir.”
---
💡 Şaşırtıcı Boyut: Akletmek, "Bağ Kurmak" Anlamındadır
“Akl” kökü Arapçada deveyi iple bağlamak anlamından gelir.
Yani Kur’an’ın dilinde akletmek, kopuk olan şeyleri bağlamak, parçalar arasında anlamlı ilişkiler kurmak demektir.
Buna göre:
Bilgi akletmeden anlamlı olmaz.
İnanç, akletmeden şirk üretir.
Kutsal, akletmeden şekle dönüşür.
---
❗️Kur’an’da Akletmeyenlerin Tanımı Şoke Edici
Kur’an, akletmeyenleri sadece düşüncesiz olarak değil, hayvandan daha aşağı seviyede görür:
> "Andolsun, cinlerden ve insanlardan birçoğunu cehennem için yarattık.
Onların kalpleri vardır, onunla anlamazlar;
gözleri vardır, onunla görmezler;
kulakları vardır, onunla işitmezler.
Onlar hayvanlar gibidir, hatta daha da aşağıdadırlar.
İşte onlar gafillerdir."
(A'râf 7:179)
📌 Burada kalp = akıl merkezidir. Akletmeyenler, algı organlarını kullanmadıkları için varoluşun amacından kopmuştur.
---
🌀 Daha da Şaşırtıcı: "Kur’an Akıl Sahibini Çağırmaz – Akledenleri Çağırır!"
Kur’an’da “Ey akıl sahipleri!” diye bir hitap yoktur. Ama şöyle der:
> "Allah size ayetlerini açıklıyor, ümîd edilir ki aklınızı kullanırsınız."
(Bakara 2:242)
Yani Kur’an:
❌ Akıl taşıyana değil,
✅ Akıl kullanana seslenir.
---
📘 Şaşırtan Sonuç:
Kur’an’a göre “akıllı olmak” bir doğuştan gelen yetenek değil;
Sürekli çaba gerektiren bir eylemdir.
Ve en büyük akılsızlık:
> “Ayetleri işitip düşünmemek,
kalbiyle bağ kurmamak,
mesajla yüzeysel kalmak”tır.
UYARI / HATIRLATMA
Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.
Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.
Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.
Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz
