---
🧠 İNSANIN UNUTTUĞU İLAH: “Ben”
“Beni bırakıp kendi hevâsını ilah edinen kimseyi gördün mü?” (Furkan 25:43)
🎭 GİRİŞ: TAPINILAN “BEN”
Kur’an’ın en sarsıcı gerçeklerinden biri şudur: İnsan, başka hiçbir şeye tapmasa da kendi benliğini “ilah” edinerek şirk koşabilir. Ne putlar, ne heykeller, ne başka dinler... En büyük tehlike içimizdedir: Hevâ – kişinin kendi tutkusu, arzusu, egosu.
Bu içsel tanrı, dışsal olandan daha tehlikelidir. Çünkü kişi ona tapındığını fark etmez. Üstelik onu kutsallaştırmak için “Allah adına” konuşur, “din adına” davranır.
---
🔍 HEVÂ NEDİR? İLAH NE ZAMAN BENLİKLE YER DEĞİŞTİRİR?
Kur’an’da hevâ kelimesi, sadece "arzu" değil, yönsüzce düşüş anlamı da taşır (bkz. Hâviyye – Karia 101:9). İnsan, hevâsını rehber edinirse “aşağıların aşağısı”na yuvarlanır (Tin 95:5).
Bir şeyi ilah edinmek, ona mutlak otorite vermek, onu kayıtsız şartsız izlemek ve hayatı onun adına biçimlendirmektir. İşte Kur’an’ın sorduğu soru burada başlar:
“Kendi hevâsını ilah edinen kimseyi gördün mü? Allah onu bilgiye rağmen saptırmış...” (Câsiye 45:23)
Bilgiye rağmen sapmak? Evet! Çünkü hevâ, aklın önüne geçmiştir. İlmi, kendi arzusuna göre kullanır; dini bile kendi benliğini beslemek için eğip büker.
---
🪞 EN BÜYÜK PUT: “NEFİS”
Adem’den beri insanın imtihanı dışarıdaki bir tanrıyla değil, kendi içindeki tanrıcıkladır. Musa’nın kavmine söylediği “nefislerinizi öldürün” emri (Bakara 2:54) tam da bu yüzdendir: Arınma, içsel ilahı tahttan indirmekle başlar.
Modern çağda bu daha da karmaşıklaştı. Artık kişi kendisini “özgür birey” sanarak kendi arzularına daha köle hale geldi. Kapitalizm, reklamlar, kişisel gelişim ideolojileri… Hepsi “Sen değerlisin, senin hislerin doğrudur” diyerek nefsi yüceltiyor. Böylece en tehlikeli put içeride kuruluyor.
---
🛑 DİNİ BİLE NEFSİNE ALET EDENLER
Kur’an, “dinlerini parça parça edenleri” (Rum 30:32), “kitabı arkalarına atanları” (Bakara 2:101), “Allah adına yalan uyduranları” uyarır. Bu kişilerin çoğu aslında başka bir tanrıya değil, kendi yorumuna, kendi gururuna, kendi hizbine tapmaktadır.
“Şirk koşanların çoğu, Allah’a iman ettiklerini sanarak şirk koşarlar.” (Yusuf 12:106)
---
🔚 SONUÇ: HEVÂYI TAHTTAN İNDİRMEK
Kur’an’ın çağrısı net: Kendine değil hakikate teslim ol. Gerçek tevhit, Allah’tan başka hiçbir otorite tanımamaktır – bu, kendini bile ilahlaştırmamaktır.
Bugün şirk, heykel değil; karar mekanizmasıdır.
Tapınma, sadece secde değil; kime danıştığın, kimin hükmüne teslim olduğundur.
---
“Sen Tanrı’yı ararken… Belki de ‘ben’i ilahlaştırdın!”
(Furkan 25:43’ü bir daha oku.)
---
