✨ Rabbim Dosdoğru Yol Üzeredir
Hûd Suresi 56. Ayet Üzerine Kavramsal Bir İnceleme
---
1. Giriş: İlahi Yolun Sahibi mi, Öznesi mi?
Kur’an’da “sırât-ı müstakîm” (dosdoğru yol) kavramı çoğunlukla insanların yönelmesi gereken bir ilke sistemi olarak sunulur. Ancak Hûd Suresi 56. ayette geçen, “Rabbim dosdoğru yol üzeredir” ifadesi bu algıyı ters yüz eder. Bu ayet, Allah’ın sadece bir yol belirleyici değil, bizzat o yolun üzerinde ve temsilcisi olduğunu vurgular. Bu ifade, hem teolojik hem ontolojik olarak derin anlamlar içerir.
---
2. Ayetin Bağlamı ve Konuşmacısı
Ayetin tamamı şöyledir:
> “Ben, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah’a tevekkül ettim. Hiçbir canlı yoktur ki O’nun tarafından tutulan perçemi olmasın. Şüphesiz Rabbim dosdoğru yol üzerindedir.”
(Hûd 11:56)
Bu söz, Hz. Nûh’un, kavminin tehdidi karşısında verdiği cevaptır. Tehdit ve korku karşısında Allah’a güvenen peygamber, Rabbini kararlılığı, yasallığı ve adaletiyle tanıtarak kendisine güvenme gerekçesini temellendirir. Ayet, Allah’ın evreni yöneten keyfî bir güç değil, ilkelerle iş gören bir Rab olduğunu bildirir.
---
3. “Sırât-ı Müstakîm” Ne Anlama Gelir?
Kur’an’da geçen “sırât-ı müstakîm” ifadesi:
Sırât: Yol, güzergâh, takip edilen yönelim.
Müstakîm: Dosdoğru, eğrilikten uzak, kararlı ve tutarlı.
Bu yol, hem bireysel anlamda insanın yaşam çizgisi, hem de evrensel anlamda Allah’ın varlığa yüklediği düzenli yasalar bütünüdür. Allah’ın bu yol üzerinde olması, O’nun bütün işlerini:
Adaletle
Tutarlılıkla
Hikmetle
Ölçüyle yaptığını bildirir.
---
4. Allah’ın Sırat Üzerinde Olması Ne Demektir?
Bu ifade, birkaç temel ilkede toplanabilir:
a) İlahi Yönetimde İlkesellik Vardır
Allah, kararlarında keyfî davranmaz. O'nun rahmeti, gazabı, bağışlaması ya da cezalandırması, hep “sırât-ı müstakîm” üzerindedir. Bu, O’nun:
Hesap veren değil, hesap gören
Değişken değil, kararlı
Çelişen değil, tutarlı
bir varlık olduğunu gösterir.
b) Allah’ın Yoluna Uymak, O’nun Davranış Modelini Takip Etmektir
Müminler, Allah’ın dosdoğru yol üzerinde olduğunu bildiklerinde, O’nun ilkelerini model alırlar. “Allah’ın ahlâkıyla ahlâklanmak” (et-tehalluk bi-ahlâkillâh) deyimi, tam da buradan doğar. O halde sırât-ı müstakîm:
Salt bir emirler listesi değil,
Allah’ın karakterinin evrene yansımasıdır.
---
5. Tevhid İlkesiyle Bağlantısı
Bu ayet, Allah’ın birliğini sadece varlık olarak değil, yönetim tarzı ve değer sistemi olarak da vurgular. Tevhid:
Sadece “tek Tanrı inancı” değil,
Tek ilkeye bağlılık, tek yasanın hâkimiyeti, çoktanrıcılığa karşı sistemsel tutarlılıktır.
Şirk, Allah’ın bu dosdoğru çizgisine başka kaynaklar eklemek, eğrilikler sokmaktır. Bu nedenle ayet, tevhidi ahlaki ve yönetsel bir ilke olarak kurar.
---
6. Allah’a Güvenin Dayanağı: İlkesel İstikrar
Nûh’un kavmine karşı bu sözleri, iman edenlerin tarih boyunca korkusuz kalmalarını sağlayan bir hakikati temsil eder:
> Allah keyfî değil, kararlıdır.
O’nun sisteminde rastlantı değil, ölçü; zulüm değil, adalet vardır.
Bu güven, peygamberlerin risalet sürecindeki en güçlü dayanaklardan biridir. Aynı zamanda mümin bireyin içsel dinginliği de buradan beslenir.
---
7. Sonuç: “Rabbim Dosdoğru Yol Üzeredir” Ne Demek?
Allah’ın adaleti sabittir.
Allah’ın cezalandırması ölçülüdür.
Allah’ın affı bile keyfî değil, hikmete dayalıdır.
İlahi sistem bir hukuk ve ahlak sistemidir.
Bu sistemin sahibi de bizzat o sistemin ilkelerine bağlıdır.
Bu ayet, Allah-insan ilişkisinde güveni sağlayan temel taşıdır. İnsan bilir ki, Allah’ın yaptığı her şey, dosdoğru bir yolun üzerindedir. Bu ise hem tevhidi sağlamlaştırır, hem ahlakı.
---
UYARI / HATIRLATMA
Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.
Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.
Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.
Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz
.png)
.png)