Kur'an'a Göre Üst Kimlik ve Yönetim

​🕌 Kur'an'a Göre Üst Kimlik ve Yönetim Yetkisinin Kaynağı

​1. Giriş: Kimlik Çatışması ve İlahi Otoritenin Gaspı

​Tarih boyunca insanoğlu kendini çeşitli kimliklerle tanımlamıştır: Türk, Kürt, Arap, kabile, aşiret, aile, soy, tarikat, mezhep vb. Bu kimlikler, insanlara bir aidiyet duygusu sağlasa da, çoğu zaman yönetim yetkisini ele geçirme mücadelesine dönüşmüştür: "İdare bizden olmalı," "Bizim soyumuz üstün," "Peygamber bizdendi."

​Kur’an bu zihniyeti şu ayetle kökten eleştirir:

​“Her hizip, kendi yanındakiyle böbürlenmektedir.” (Rûm 30:32)

​Bu böbürlenme ve hizipleşme, insanı nihayetinde ilahi yönetim yetkisini gasp etmeye sevk eder.

​2. Kur'an'ın Kimlik Hiyerarşisi: Ümmet Üst Kimliğidir

​Kur’an, kavim, kabile ve aşiret gibi sosyolojik ayrışmaların varlığını reddetmez; aksine bunların birer tanışma aracı olarak yaratıldığını belirtir:

​“Sizi kavimlere ve kabilelere ayırdık ki tanışasınız.” (Hucurât 49:13)

​Bu orta kimlikler, ne bir amaç, ne de bir üstünlük sebebidir; yalnızca toplumsal tanımlayıcılardır.

​Kur’an, tüm bu kimliklerin üzerine aşan bir üst kimlik tesis eder:

​“Sizin bu ümmetiniz tek bir ümmettir; ben de sizin Rabbinizim.” (Enbiyâ 21:92)

​Buradaki Ümmet kavramı, etnisiteye, soya veya aşiret üstünlüğüne değil, tevhid ilkelerine bağlılık esasına dayanan ortak bir topluluğa işaret eder.

​3. Yönetim Yetkisi Kime Aittir? Tek Malik ve Melik: Allah

​Yönetimin kime ait olduğu sorusu (Kureyş’e mi? Haşimoğulları’na mı? Bugün hangi millete, hangi gruba?) Kur’an tarafından kesin bir hükümle sonlandırılır:

• ​“Hüküm yalnız Allah’ındır.” (Yusuf 12:40)

• ​“Mülkün gerçek sahibi Allah’tır.” (Âl-i İmrân 3:26)

• ​“O, mülkün melikidir.” (Mu’minûn 23:116)

​Hüküm (yasama), emir (otorite), meliklik (yönetim) ve velayet (koruyuculuk) tamamen Allah’a aittir. İnsanların görevi, bu ilahi hükmü kendi keyiflerine göre belirlemek değil, onu uygulamaktır.

​Bu, yönetenin insan değil, yönetim ilkesinin Allah olduğu anlamına gelir. Bu ilkeyi çarpıtarak kendi soyuna, grubuna veya mezhebine “haklı ayrıcalık” arayan her topluluk, aslında ilahi otoriteyi gasp etmektedir:

​“Onlar, Allah’ı bırakıp bilginlerini ve önderlerini rab edindiler.” (Tevbe 9:31)

​"Rab edinmek," onları ilahi yetkiye ortak olan yönetici bir otorite olarak kabul etmek demektir. Bu nedenle Kur’an, peygamberin dahi yönetim hakkını bir ayrıcalık olarak kullanmasını yasaklar:

• ​“Sen onların üzerinde bir vekil değilsin.” (En‘âm 6:107)

• ​“Onları zorlayacak değilsin.” (Kâf 50:45)

​4. Soyculuk ve Siyasal Üstenciliğin Reddi

​Kur’an’ın en sert biçimde reddettiği düşünce şudur: “Biz üstünüz, o hâlde yönetim bizde olmalı.”

​Bu, Firavun’un siyasi üstünlük iddiasının aynısıdır:

• ​“Ben sizin için bildiğimden başka bir yol göstermem.” (Mümin 40:29)

• ​“Ben sizin en yüce rabbinizim.” (Nâziât 79:24)

​Kureyş’in ve sonraki kabilelerin “liderlik bizden olsun” iddiası da aynı kökten beslenir. Kur’an bu düşünceyi şirk olarak tanımlayarak yıkar:

​“Onların çoğu, apaçık bir şirk içindedir.” (Yusuf 12:106)

​Yönetim yetkisini (Meliklik, Hüküm) kendine mal eden kişi veya topluluk, Allah’ın yetkisine ortak koşmuş, yani O'na şirk koşmuş olur.

​5. Ümmet Modeli: Ayrıcalıksız Yönetim İlkeleri

​Kur’an’ın talep ettiği yönetim modeli üç temel ilke üzerine kurulur:

1. ​Yetki Kaynağı: Yetki yalnız Allah’ındır (Hüküm, Melik, Velayet). İnsan bu yetkiyi sadece temsil eder, sahiplenmez.
2. ​Toplumsal Bütünlük: Toplum tevhid ilkesiyle birleşir.
   • ​Üst kimlik: Ümmet
   • ​Orta kimlikler: Kavim, kabile, aile Bu hiyerarşiyi tersine çevirmek, cahiliye asabiyetine geri dönmektir. (Fetih 48:26)
3. ​Yönetim Biçimi: Yönetim, istişare (şûrâ) ile yürütülür.

​“Onların işleri aralarında istişare iledir.” (Şûrâ 42:38)




​Bu modelde, kimse soyuyla, etnik kimliğiyle veya mezhebiyle ayrıcalıklı bir yönetici sınıf olamaz.

​6. Sonuç: İlahi Otoritenin Gaspı ve Ümmetin Dağılışı

​Bugün Müslüman dünyanın parçalanmasının temel sebepleri, tarih boyunca süregelen aynı iddiaya dayanır: “İdare bizden olmalı.” Millet, mezhep, tarikat veya kabile üzerinden üstünlük kurma yarışı devam etmektedir.

​Kur’an bu kavgayı tek bir noktada çözüme kavuşturur:

• ​“Sizin bu ümmetiniz tek bir ümmettir.”
• ​“Hüküm yalnız Allah’ındır.”

​İlahi otoriteyi bir kenara bırakıp, kendi kimliğini yönetim yetkisine dönüştüren herkes, aslında Allah’ın Melikliğini gasp etmeye çalışmaktadır.

​Gerçek tevhid, yönetimin de (Hüküm ve Meliklik) yalnız Allah’a ait olduğunu kabul eden, ayrıcalıksız ümmet topluluğunun inancıdır.

UYARI / HATIRLATMA




Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.




Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın. 




Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.




Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz

• 🗝 KONU BAŞLIKLARI 🔻