KURAN’DA VEYL KAVRAMI
.png)
VEYL KAVRAMI KUR’AN’DA
Veyl (ويل) sözcüğü Kur’an’da birçok kez geçer ve her defasında kınama, öfke ve tehdit bildiren ağır bir uyarı olarak kullanılır. Aslı “vey li-fulân = vay falancaya” olan bu ifade, Arapçada bir kimsenin yaptığı kötülük sebebiyle “vay hâline, yazıklar olsun” anlamında söylenir. Kur’an’daki kullanımı ise sıradan bir “beddua” değildir; Allah’ın cezalandırma tehdidini ifade eder.
Rabbimiz, bu kelimeyi çoğu yerde nekre (belirsiz) olarak kullanır. Bu da tehdidin büyüklüğünü, azabın ölçüsünün yalnızca Allah tarafından bilineceğini gösterir.
Şimdi, “veyl” geçen ayetleri bağlamlarıyla tek tek inceleyelim:
1. Bakara 79
“Vay hâline o kimselerin ki, kitabı kendi elleriyle yazarlar, sonra az bir bedel karşılığında satmak için ‘Bu Allah katındandır’ derler.”
Buradaki veyl, dini kendi çıkarları için araç hâline getirenlere yöneliktir. İlahi kelamı tahrif edip bunu menfaat için kullananlara ağır bir azap tehdididir.
2. Nisâ 77
“Onlara, ‘Elinizi savaştan çekin, namazı kılın, zekâtı verin’ denildiğinde (kaçındılar). Sonra savaş farz kılınınca onlardan bir grup, insanlardan Allah’tan korkar gibi, hatta daha şiddetli korkmaya başladılar ve ‘Rabbimiz, bize savaşı niçin yazdın? Bizi yakın bir zamana kadar ertelemez miydin?’ dediler. De ki: Dünyanın menfaati azdır; ahiret ise takvâ sahipleri için daha hayırlıdır. Size kıl kadar haksızlık edilmez.”
Buradaki “veyl” doğrudan geçmez, fakat bazı kıraatlerde yer alan bağlantılarla zikredilir. Ana tehdit, dini görevlerden kaçan ve Allah’ın hükmüne karşı çıkanlaradır.
3. Meryem 37
“Sonra aralarından çıkan nesiller, kendi aralarında (İsa hakkında) ihtilafa düştüler. Vay hâline o inkârcıların! Büyük bir günün şahitliğine şahit olacaklar.”
Burada “veyl”, dinî gerçeği bozup ihtilaf çıkaran inkârcılara yöneliktir. Tehdit, **“kıyamet gününde karşılaşacakları azap”**tır.
4. Meryem 39
“Onları pişmanlık günüyle uyar! O gün iş bitirilmiştir. Onlar hâlen gaflet içindedirler ve iman etmezler.”
Buradaki veyl, yine kıyamet günü kınama ve pişmanlık vurgusuyla bağlantılıdır.
5. Enbiyâ 18
“Hayır! Biz hakkı bâtılın üzerine fırlatırız da o, onun beynini parçalar; bir de bakarsın ki o yok olup gitmiştir. Vay hâline o kimselerin ki, uydurdukları şeylerden ötürü!”
Bu ayette veyl, Allah’a karşı yalan uyduranların, sahte inanç ve iftiralarla halkı aldatanların korkunç akıbetini bildirir.
6. Zâriyât 60
“Vay hâline o inkârcıların! Onlara vaat edilen o gün…”
Burada tehdit, “o gün” ifadesiyle kıyamet gününe bağlanır. “Veyl”, ahirette inkârcıları bekleyen büyük azap için kullanılır.
7. Mutaffifîn 1
“Vay hâline ölçüde ve tartıda hile yapanların!”
Bu ifade, ticarette hile yapanlara doğrudan bir azap tehdididir. Buradaki “veyl”, toplumsal düzeni bozan adaletsizliğe karşı Allah’ın kınamasıdır.
8. Hümeze 1
“Vay hâline her hümeze ve lümeze’nin!”
Burada tehdit, arkadan çekiştirip yüzüne alay edenlere yöneliktir. İnsan onurunu zedeleyen bu davranış, Allah katında en sert biçimde kınanmıştır.
9. Maûn 4
“Veyl olsun o namaz kılanlara ki, onlar namazlarından gafildirler.”
Buradaki uyarı, ibadetini özünden boşaltıp gösteriş için yapanlara yöneliktir. Namazı şekle indirgeyen, samimiyetsiz kulluğa ağır bir tehdittir.
10. Tur 11
“Vay hâline o gün yalanlayanların!”
Burada kıyameti yalanlayanlar için ağır bir azap tehdidi vardır.
11. Mürselât 15, 19, 24, 28, 34, 37, 40, 45, 47, 49
Her birinde tekrar tekrar:
“Vay hâline o gün yalanlayanların!”
Mürselât suresinde “veyl” ifadesi defalarca tekrar edilerek, ahireti ve Allah’ın mesajını yalanlayanların korkunç akıbeti vurgulanır. Bu tekrar, tehdit ve uyarının şiddetini artıran bir belagattir.
Sonuç
Kur’an’da “veyl”:
-
İnancı bozup tahrif edenlere,
-
İnkârcılara,
-
Ticarette hile yapanlara,
-
İnsanları küçük düşürenlere,
-
Gösteriş için ibadet edenlere,
-
Ahireti yalanlayanlara,
yöneltilen ilahi bir tehdittir.
“Veyl” sıradan bir “yazıklar olsun” değil, Allah’ın cezalandırma vaadi ve kınama sözüdür. Kullanıldığı bağlamlarda daima büyük bir azap ve pişmanlık haber verir.
Yorumlar
Yorum Gönder