Gök Gürültüsü: Kozmik Bir Tesbih
Gök Gürültüsü: Kozmik Bir Tesbih
1. Giriş
İnsanlık tarihi boyunca gök gürültüsü, korku ve hayret uyandıran doğa olaylarından biri olmuştur. Kimi toplumlar onu tanrıların öfkesi olarak görmüş, kimileri ise doğanın anlaşılmaz gücüyle açıklamaya çalışmıştır. Kur’an’da ise gök gürültüsü, Allah’ın kudretinin işareti ve evrenin tesbihi olarak sunulur. Günümüzde bilimsel araştırmalar, gök gürültüsünün oluşumunu detaylı bir şekilde açıklasa da, Kur’an’ın işaret ettiği sembolik anlamlarla bu açıklamalar arasında dikkat çekici bir uyum vardır.
2. Gök Gürültüsünün Fiziksel Oluşumu
Şimşek ve yıldırım esnasında gök gürültüsü, atmosferdeki ani enerji boşalımının bir sonucu olarak meydana gelir.
-
Şimşek ve Yıldırım: Elektrik yüklü bulutlarda pozitif ve negatif yük merkezleri oluşur. Bu merkezler arasında elektrik boşalması gerçekleştiğinde şimşek veya yıldırım ortaya çıkar.
-
Aşırı Isınma: Yıldırımın geçtiği kanaldaki hava, saniyenin milyonda biri kadar kısa bir sürede yaklaşık 30.000 °C sıcaklığa ulaşır. Bu sıcaklık, Güneş yüzeyinden daha yüksektir.
-
Ani Genleşme ve Patlama: Havanın bu ani ısınması, olağan atmosfer basıncının neredeyse 100 katı bir basınçla genleşmesine yol açar. Bu genleşme sonucunda sonik bir ses dalgası oluşur. Bu ses dalgası kulağımıza gök gürültüsü olarak ulaşır.
-
Çeşitli Sesler:
-
Derinden gelen tok sesler, uzaklardaki yıldırımları işaret eder.
-
Çatırtılı sesler, yıldırımın dallanarak birçok kola ayrıldığında duyulur.
-
En güçlü ses, yıldırımın ana gövdesinden gelir; arkadan gelen sesler ise yan kollardan kaynaklanır.
-
3. Kur’an’da Gök Gürültüsü
Ra‘d Suresi 12–13. ayetler:
“O, size korku ve umut vermek için şimşeği gösterendir; ağır bulutları yaratandır. Gök gürültüsü de O’nu hamd ile tesbih eder; melekler de O’na olan korkularından tesbih eder.”
Bu ayet, gök gürültüsüne üç boyutlu bir bakış sunar:
-
İnsana dönük boyut: Şimşek, korku ve umut uyandırır.
-
Kozmik boyut: Gök gürültüsü, evrenin Allah’a yaptığı tesbih olarak tanımlanır.
-
Melekût boyutu: Melekler de görünmez âlemden bu tesbihe katılır.
4. “Allah’ın Hamdı” ile Bağlantısı
Kur’an’da “hamd” sadece övgü değil; aynı zamanda Allah’ın yarattığı düzenin kendini övmesidir.
-
Hamd = övgü + şükür + teslimiyet.
-
Kur’an’da sık sık “Hamd, âlemlerin Rabbi Allah’a mahsustur” denir.
-
Ra‘d Suresi’nde gök gürültüsü, bu hamdın duyulur hâli olarak gösterilir.
Bilimsel açıdan bakıldığında da gök gürültüsü, enerjinin atmosfere yaydığı düzenli bir ses dalgasıdır. Bu, Allah’ın koyduğu tabiat yasalarının “kendi kendini övmesi” gibidir.
5. Fizik ile Vahiy Arasındaki Bütünlük
-
Fiziksel olarak gök gürültüsü, ani enerji boşalmasının yankısıdır.
-
Kur’anî açıdan gök gürültüsü, ilahi kudretin yankısıdır.
-
Her iki açıklama da aynı hakiketi farklı düzlemlerde dile getirir: Evren, işleyişiyle Allah’ı anmaktadır.
6. Sonuç
Gök gürültüsü, sadece şimşek sonrası duyulan bir patlama sesi değildir. O, bir yandan yıldırımın oluşturduğu ani ısı ve basınç değişimlerinin sonucunda ortaya çıkan fiziksel bir ses olayıdır; diğer yandan da Kur’an’ın ifadesiyle, evrenin Allah’a yönelmiş tesbihinin duyulur formudur.
UYARI / HATIRLATMA
Yorumlar
Yorum Gönder