Kuran’da Işık ve Gölge 🌓
Kur’an’da Işık ve Gölge: Hakikat ile Aldanışın İkili Metaforu
1. Giriş
Kur’an, insanın varoluşunu ve yolculuğunu açıklarken yoğun biçimde ışık ve gölge imgelerine başvurur. Bu metaforlar yalnızca fiziksel olgular değil; aynı zamanda hakikat, vahiy, huzur, yanılsama ve geçiciliğin sembolüdür. Işık ve gölge arasındaki bu karşıtlık, Kur’an’ın tevhid öğretisini derin bir belagatla ifade eder.
---
2. Işık (Nûr) Metaforu
a) Allah’ın Mutlak Işığı
“Allah göklerin ve yerin nurudur…” (Nur 24/35)
Burada nur, hem varlığın kaynağı hem de hakikatin görünür hale gelişi olarak tasvir edilir.
b) Vahyin Işığı
“Size apaçık bir nur indirdik.” (Nisâ 4/174)
Vahiy, karanlıkta yol gösteren ışık gibidir. Nur, hem bilgiyi hem de yol bulmayı temsil eder.
c) İmanın Işığı
“Allah iman edenlerin velisidir; onları karanlıklardan nura çıkarır.” (Bakara 2/257)
Burada nur, iman sayesinde kazanılan içsel aydınlık ve hakikate yönelişin sembolüdür.
---
3. Gölge (Zıll) Metaforu
a) Geçici Dünya
“Allah’ın gölgeyi nasıl uzattığını görmedin mi? Eğer dileseydi onu sabit kılardı…” (Furkan 25/45)
Dünya gölgesi, değişkenlik ve geçicilik metaforudur.
b) Cennet Gölgesi
“Onlar orada tahtlar üzerinde yaslanırlar;… cennetin gölgeleri üzerlerine yaklaşır.” (İnsan 76/13–14)
Cennet gölgesi, kalıcı huzur ve güveni simgeler.
c) Cehennem Gölgesi
“Üç kısma ayrılmış duman gölgesine gidin; ki ne serinlik verir ne de ateşten korur.” (Mürselât 77/30–31)
Burada gölge, yanıltıcı ve azap yüklü bir sığınaktır; huzur değil, aldanıştır.
---
4. Işık–Gölge İlişkisi
Kur’an’da ışık ve gölge, birbirini açıklayan karşıt metaforlardır:
Işık → hakikat, vahiy, iman, kalıcılık, huzur.
Gölge → geçicilik, yanılsama, azap veya nimet.
Fiziksel dünyada gölge, ışığın varlığına bağlıdır. Aynı şekilde, Kur’an’da da gölgenin anlamı ışıkla belirlenir:
Hakikatin ışığı olmadan gölge yalnızca yanılsamadır.
Işığın gösterdiği yerde gölge, nimet ya da sığınak olur.
Işıktan kopan gölge ise azap ve karanlığın aldatıcı simgesine dönüşür.
---
5. Teolojik Mesaj
Bu metaforlar, insanın varoluşunu şu şekilde anlamlandırır:
Dünya gölge gibidir → geçici ve yanıltıcıdır.
Hakikatin ışığı vahiydir → kalıcı olanı gösterir.
Cennet ebedî gölge ve nurdur → huzur ve güvenin birleşimi.
Cehennem sahte gölgedir → serinlik yerine azap getirir.
Kur’an böylece insana, gölgelerin cazibesine aldanmaması ve nura yönelmesi gerektiğini öğretir.
---
6. Sonuç
Kur’an’da ışık ve gölge, sadece doğal olgular değil; insanın kaderini belirleyen hakikat ve yanılsamanın sembolleridir.
Işık → hakikatin, vahyin ve imanın yol göstericiliği.
Gölge → bazen nimetin, bazen de yanılsamanın işareti.
Bu metaforik bütünlük, şu evrensel mesajı verir:
“Hayatın gölgeleri seni aldatmasın; kalıcı olan nura yönel.”
UYARI / HATIRLATMA
Yorumlar
Yorum Gönder