Kuranda Evliyaullah 🔹
.png)
Kur’an’da Evliyaullah: Yardımcılar, Yakınlar, Muttakiler
🔹 Giriş: Allah’a Yakınlık mı, Allah’ın Yakınlığı mı?
Kur’an boyunca “veliy” kelimesi, genellikle Allah’ın insanlara olan yakınlığı, koruyuculuğu, yardımcılığı anlamında kullanılmıştır. Ancak Yûnus Suresi 62. ayette geçen “evliyâullâh” terkibiyle birlikte bu defa “kulların Allah’a yakınlığı” gündeme gelir. Bu, Kur’an'da nadir ama çarpıcı bir dönüşümdür.
🔹 Kavramsal Çerçeve: Velî ve Evliyâ Ne Demektir?
Velî (وَلِيّ), Arapça'da “yakın olan, destek veren, koruyan” anlamındadır.
Evliyâ (أولياء), bu kelimenin çoğuludur ve “yakınlar, yardımcılar” anlamı taşır.
Yani “evliyâullah”, lafzen “Allah’a yakın olanlar / Allah’ın yardımcıları” demektir.
Bu kavramın sadece mistik bir dostluk değil, bir görev ve sorumluluk ilişkisi içerdiği, Kur’an’daki kullanımlarla ortaya konmaktadır.
🔹 Kur’an’a Göre Evliyaullah Kimdir?
🟩 Yunus 62-63 – Tanımın Temeli
"Dikkat edin! Allah’ın velîlerine korku yoktur, onlar üzülmeyeceklerdir.
Onlar iman edenlerdir ve takva sahipleridir."
Evliyaullah = İman + Takva sahibi kimselerdir.
Hiçbir keramet, soy, tarikat, cübbe, rüya, sırlı bilgi yoktur. Vasıf açıktır: Muttaki mümin.
🔹 Velâyet, Dostluk Değil Görevdir
Bugün “Allah dostu” ifadesiyle “veliy” kelimesi, mecazi bir “gönül bağı” olarak yorumlanmaktadır. Ancak Kur’an’da bu kavram, bir sorumluluk ilişkisi taşır:
-
Enfâl 34: “Onun mütevellileri sadece takva sahipleridir.”
⟶ Mescid-i Harâm’ın temsil ve koruma görevi, takva sahiplerine verilmiştir. -
Muhammed 7: “Siz Allah’a yardım ederseniz, O da size yardım eder.”
⟶ Velâyet, karşılıklı sadakat ve görev paylaşımıdır.
🔹 Allah’a Yardım Etmek Ne Demektir?
Allah’a yardım etmek fiziksel olarak mümkün değildir. Fakat Allah’ın dini, hükmü, adaleti yeryüzünde muttaki müminler eliyle gerçekleşir:
-
Âl-i İmrân 52-53: “Allah’ın yardımcıları biziz.” diyen Havariler
-
Saff 14: “Ey iman edenler! Allah’ın yardımcıları olun.”
-
Hacc 39-41: Allah’ın adını anan kurumları ayakta tutanlara yardım edeceği bildiriliyor.
Bu ayetlerde görüldüğü gibi “ensârullah” ve “evliyâullah”, görev alan, mücadele eden, inisiyatif alan kişilerdir.
🔹 Şaşırtıcı Tespit: Şeytanın Evliyaları da Var!
Kur’an’da sadece Allah’ın değil, şeytanın da velileri vardır:
“Şeytan, kendi evliyâsını sizinle savaşmaları için kışkırtır.” (Al-i İmran 175)
⟶ Kimi insanlar şeytanın yardımcısı, velisidir. Bu da “veliy” kavramının aktif bir kimlik olduğunu gösterir.
🔹 Rivayetlerin Gölgeleri: Sahte Evliya Tasavvuru
Kur’an, evliyaullah’ı muttaki müminler olarak tanımladığı hâlde;
Hadis kitaplarında şu şekilde rivayetler üretilmiştir:
-
“Onlar öyle kimselerdir ki görüldüklerinde Allah hatırlanır.”
-
“Nebiler ve şehitler onlara gıpta eder.”
⟶ Bu tanımlar Kur’an’da yer almamaktadır. Dolayısıyla evliya kavramı mistikleştirilmiş, toplumda ruhani aristokratlar sınıfı yaratılmıştır.
🔹 Kavramsal Çöküş: "Velî = Dost" Değildir
“Dost” kelimesi, Farsça “dust/dostân” kökenlidir ve gönül bağı, samimi arkadaşlık anlamı taşır.
Ancak Kur’an’daki velî kelimesi koruyucu, destekçi, sahip çıkan anlamındadır.
Allah hakkında kullanılan “veliy” sıfatını, “dost” gibi mecazi ve romantize edilmiş ifadelerle tercüme etmek ciddi bir tevhid sapmasıdır.
“O, çocuk edinmemiştir. Sahiplikte ortağı, düşkünlükten dolayı yardımcısı yoktur.”
(İsrâ 111)
⟶ Bu ayet Allah’ın yardıma muhtaç olmadığını ilan ederken, "dost" ifadesi, insan-merkezli bir çarpıtma olur.
🔹 Sonuç: Evliyaullah Kimdir?
| Neye Göre? | Kur’an’a Göre |
|---|---|
| Tarikat / Mezhep / Rüya | ❌ Geçersiz |
| Keramet / Sırlı Bilgi | ❌ Yok |
| Allah’a Yardım Etmek | ✅ Evet, ama mecazi değil: Dinin yayılması için mücadele |
| Muttaki Olmak | ✅ Tek kriter: İman + Takva |
| Allah’a Dost Olmak | ❌ “Dost” kelimesi kavramsal sapmadır |
| Görev almak / Mücadele etmek | ✅ Gerçek velâyet ve yakınlık |
🕊️ Dua ile Bitirelim
Allah, dini kendisine has kılmak için gayret sarf edenlere velâyetini esirgemesin!
Bu gayretin içinde olan muttaki mümin kullarını da evliyaullah ve ensarullah kılsın!
Yorumlar
Yorum Gönder