---Bu yazı aşağıda linkini vereceğimiz yazımızın sadeleştirilmiş halidir. Dileyen teknik inceleme için bakabilir.
📙 Buhârî Hadis Kitabı Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme
GİRİŞ: KUR’AN TERK EDİLDİ Mİ?
Kur’an’da yer alan şu ayet oldukça çarpıcıdır:
“Peygamber dedi ki: Ey Rabbim! Kavmim bu Kur'an'ı terk ettiler.”
(Furkan 25:30)
Buradaki “terk etmek” fiili, yalnızca Kur’an’ı elde bulundurmamak değil, onu işlevsizleştirmek, anlamını önemsememek, mesajını gündemden çıkarmak anlamına gelir. Bugün Kur’an’ı lafzen ezberleyip, anlamını merkeze almayan pek çok “alim” zümresinin hali de tam olarak budur.
Ehli Sünnet uleması arasında dahi Kur’an ayetlerini anlamadan ezberleyen, sorduğunuzda ayetle değil “alimler ne dedi?”yle cevap veren bir anlayış yaygındır. Bu da gösteriyor ki, Kur’an terk edilmiş, yerine başka bir kaynak geçirilmiştir.
---
HADİSLERİN İKİNCİ KAYNAK OLMASI: NE KADAR SAĞLAM?
Ehli Sünnet ulemasının en büyük iddialarından biri şudur:
“Buhârî’nin Sahîh’i, Kur’an’dan sonra en güvenilir ikinci kaynaktır.”
Bu iddiaya dayanak olarak Buhari’nin rivayet zinciri (sened) konusundaki titizliği gösterilir. Ancak meseleye tarihsel ve belgeli açıdan baktığımızda bu iddia ciddi şekilde sorgulanabilir hale gelir. Neden mi?
Sahih Buhari, bizzat İmam Buhari tarafından yazılmış değildir.
Eserin elimizdeki hali, İbn Hacer el-Askalani tarafından Hicri 852 yılında derlenmiş, yani Buhari’nin ölümünden yaklaşık 600 yıl sonra ortaya konmuştur.
Elimizde Buhari’ye ait olduğu doğrulanan, müellif nüshası (yani onun kendi elinden çıkmış hali) yoktur.
Bu durumun en ciddi sonucu şudur:
Bugün elimizdeki Sahih-i Buhari, tahmin, seçme ve düzeltme işlemine tabi tutulmuş bir derlemedir.
---
BUHARÎ’NİN KUR’AN YETERSİZLİĞİ
Ehli Sünnet çizgisindeki alimlerin bir diğer iddiası şudur:
“Kur’an, hadisler olmadan anlaşılamaz.”
Bu iddia, Kur’an’ın defalarca tekrar ettiği şu ayetle doğrudan çelişir:
“Andolsun ki, biz Kur’an’ı öğüt alınsın diye kolaylaştırdık. Öğüt alan yok mu?”
(Kamer Suresi 17, 22, 32, 40)
Eğer Allah Kur’an’ı insanlığa yol göstermek için kolaylaştırdıysa, onu anlamak için hadis külliyatına bağımlı olmak mümkün değildir.
Ayrıca, Buhari’nin hadislerine baktığınızda, Kur’an’daki ayetlerin çoğunu açıklayacak kadar yeterli hadis bulunmadığı da ortadadır. Örneğin:
114 sureden 28’i hakkında Buhari’de hiçbir hadis bulunmamaktadır.
Geriye kalanların bir kısmı da şüpheli, veya Tevrat/Zerdüştlük gibi dış etkilerden etkilenmiş izlenimi vermektedir.
---
HADİSLERİN NAKLİ: KAYIP ZİNCİRLER VE ŞAİBELER
Ehli Sünnet ulemasının Buhari hadisini koruma ve nakletme zinciri dediği sistem de oldukça problemlidir. Kısaca bu zincir şöyledir:
1. Buharî (ö. 256) – hadisleri topladığı iddia edilen kişi.
2. el-Firebrî (ö. 320) – Buhari’den hadisleri dinlediği iddia edilen talebe.
3. el-Khushaymani (ö. 389) – Firebrî’nin rivayetlerini toplayan kişi.
4. İbn Hacer el-Askalani (ö. 852) – 463 yıl sonra bu rivayetleri derleyen kişi.
Görüldüğü gibi arada yüzyıllar süren boşluklar vardır. Bu zincir aslında tarihsel bir kesintiyi yansıtmaktadır. Yani tek ve güvenli bir kaynak yerine, farklı farklı rivayetlerin zamanla bir araya getirildiği karmaşık bir yapı ile karşı karşıyayız.
Üstelik bu rivayet zincirlerinden türeyen onlarca farklı Buhari versiyonu bulunmaktadır. Hangi Buhari “gerçek Buhari”dir? Bu da ayrı bir muammadır.
---
TEMİZLENMEDEN KUR’AN’A TEMAS YOK
Kur’an bu konuda çok net bir uyarıda bulunur:
> “Ona ancak temizlenenler temas edebilir.”
(Vakıa Suresi 79)
Buradaki “temas”, sadece fiziksel değil, anlam boyutunda bir ilişki kurmayı da ifade eder. Kur’an’ı anlayabilmek için, geçmişin hurafelerinden, uydurma rivayetlerden, dış kültürlerden arınmak gerekir. Aksi takdirde, Zerdüştlük, Tevrat kültürü, Samiri zihniyetiyle beslenen bir “din” ortaya çıkar.
---
SONUÇ: ULEMA DANSI VE DİNİN BOZULUŞU
Bugün hadis kitapları üzerine yapılan “alimlerarası tartışmalar”, bir rivayetler tahmin oyununa dönüşmüştür. Elimizdeki “Sahih-i Buhari”, aslında İbn Hacer’in tercihleriyle oluşturulmuş bir derlemedir. Bu haliyle:
Ne Kur’an’a alternatif olabilir,
Ne de onun yerine ikinci kaynak olarak gösterilebilir.
Eğer bir dinin temel kaynağı belirsiz, kopuk ve tahminlere dayalı kaynaklara dayanıyorsa, bu dinin istikameti de sapmaya açıktır.
Kur’an ise hâlâ orada. Temizlenenler için…
Ve öğüt alanlar için kolaylaştırılmış durumda.
---
EK: BİR TARİHSEL KISALAMA
Buhari'nin ölüm yılı: 256 (Hicri)
Firebrî: 320
Khushaymani: 389
İbn Hacer: 852
Aradaki toplam zaman farkı: yaklaşık 600 yıl
---
👇
https://dersvekuran.blogspot.com/2012/06/buhari-hadis-kitabi-tenkit.html
UYARI / HATIRLATMA
Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.
Lütfen her ifadeyi Kur’an’ın bütünüyle değerlendirin; ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.
Hakikatin tek ölçüsü Allah’ın kitabıdır. Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.
Diğer kategorize edilmiş yazılarımıza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder